1. ’t Meerendeel van de leeden bijeen gecoomen weesende, is vergaderinge mette presenten gehouden ende sijn vooreerst geleesen seekere novelles van verscheyden oirten, daer nyet besonders inne was ende mitsdien maer gehouden is voor een simpele notificatie.

2. De heeren van Edam voorslaende den burghermeester Jan Mieusz. tot raedt ter Admiraliteyt in ’t College tot Amsterdam in plaetse van Maerten Bouwensz., is dezelve voor aenghenaem gehouden ende verstaen dat op desselffs naem ter Generaliteyt commissie zal werden geprocureert ende dezelve bij missive daertoe versocht.

3. Uytte brieven van den heer van Ribencourt aen den schout van Rosendael lest geschreeven effter blijckende dat geen apparentie is totte wisselinge van de gevangenen te waeter anders als opten ouden voet, al souden alle de gevangens weederzijts moeten verghaen, dreygende daerenboven in geen wisselen te waeter in toecomende te sullen verstaen; aen d’ander candt meede verscheyden clachten comende over de ghroote oncosten die tottet onderhoudt van dit volck moeten worden ghedaen bij den geweldiger tot Rotterdam, alreede gepretendeert werdende een somme van 50.000 £ ende andere nae advenant, dat noch veele vorder geschapen is te sullen ghaen ende daeromme in bedencken gegeeven weesende off nyet best weesen soude tot eenighe andere voorslaeghen te condescenderen, is goedgevonden deur eenige gecommitteerden hierop te hooren de consideratiën van Zijn Hoogheyt, omme dezelve gehoort aldus naerder in geresolveert te werden.

4. Op ’t versoeck van de gedeputeerden van de Noordhollandse synode is verstaen dattet zelve gehouden zal werden tot Amsterdam ende zijn vanweegen den Staet tot commissarisen daertoe gecommitteert den raedsheer Dedal met een van de burghermeesteren van Amsterdam.

5. Die van Haerlem notificerende dat op haer plaetse ende toerbeurte ter Generaliteyt bij haer voorgeslaegen was den persoon van den burghermeester Olican, is ’tzelve voor aengenaem gehouden ende verstaen datten zelven opten naeme van deesen Staedt commissie in forma zal werden gedepescheert.

6. De kercke van Den Bosch versocht hebbende om een classe apart te mogen maecken, is ’tzelve affgeslaegen ende verstaen dat onder het classis van Gorchem gereguleert sullen blijven.

7. De gedeputeerden van de Zuydhollandse synode versoeckende datten nyeu gedruckten bijbel in alle kercken eenparichlijcken moght werden ingevoert ende geleesen, is verstaen ’tzelve te laeten in de vrijheyt van de kercken.

8. Het 1^e poinct van beschrijvinge spreeckende van een vaste ordre in zee te stellen ende van ’t last- ende veylghelt, van ’t verschaffen van vivres, revictaliëren ende van de plaetse van ’t calffaeten van de custscheepen etc. in omvraege gebracht weesende, is goedtgevonden op ’t last- ende veylgelt alsnoch aff te wachten de contrarie reedenen van Zeelandt ende datte vordere poincten bij vorige leeden in besogne metten admirael naerder sullen werden geëxamineert ende van alles rapport gedaen.

9. Sijn meede binnengestaen de heeren Committeerde Raden gheevende reedenen waerom so vroegh de vergaderinge hadden bijeengeroepen, bestaende in een puur gebreck van gelt, tot extreme ende oneyntelijcke clachten die nyet langer leedigh gestaen connen worden, sonder te vervallen in de uyterste verwarringhe ende het pericule van de ruïne van den ganschen Staet.

Deeden van gelijcken reeckeninge ende bewijs waer de lest geconsenteerde 1.800.000 £ bij haer gelaeten ende toe geïmploieert was ende wat groote nooden noch open ende te betaelen stonden: te weeten dat

Dat sij deese betaelinge nyet en hadden connen leedighstaen om aen de meest crijtende schulden eenigh contentement te doen ende ’tgunt boven de ontfangen penningen verstreckt is uyt de verpondinge hadden moeten lichten, sodat geen gelt nyet alleen in voorraedt hebben, maer daerenboven noch zeer geperst werden om vorder betaelinge te doen aen de volghende posten: te weeten

ende noch een excessive somme voor de fortificatiën van Hollandt, voor tractamenten van de officieren, vivres voor de frontieren, servitiegelden, daeronder Emrick alleene pretendeert 140.000 £, andere plaetsen naer advenant, die door de wanbetaelinghe ons dreygen mutinatie ende confusie, weesende geen minder somme van nooden tot de betalinge van de ongerepartieerde troepen, totte raeden ter Admiraliteyt, totte custscheepen, totte leegerlasten, tot subsidie aen de Westindische Compagnie, tot betaelinge van de ammunitie van oorloghe, totte werckbaesen, totte waertghelders, totte cruyssers, deffroiementen van ambassadeurs, equippage van den train van oorlogh, Groote ende Cleyne Visserije, canoniers ende andere seesaecken, sodat sij vreesen voor ’t een off ’t ander irreparabel ongemack; conde de vergaderinge op ’t hooghste versoecken in tijdts wijs te willen zijn ende haer met prompte geltmiddelen te versorgen off protesteren van haere debvoiren ende willen onschuldigh sijn aen de onheylen daeruyt te volghen. Claeghden meede zeer over die van ’t Noorderquartier, dat in plaetse van 128.000 £ die sij haer van haer quote suyver hadden moeten doen toecomen, maer 67.000 £ gesonden hadden; versochten d’zelve meede naerder gedisponeert te mogen werden ende voornaemenlijcken recommanderende het stuck van de custscheepen dat sonder prompte handtbiedinge geschaepen is t’eenemael te sullen vervallen tot ruïne van de saecken van de zee ende bij consequentie van ’t geheele landt. Waermeede vertreckende, sijn voor haere goede sorge ende aenmaninge bedanckt ende is haer aengeseyt dat op deese haere propositie behoorlijck reguard soude werden ghenoomen.

10. Was meede ghedaen lecture van de resolutiën opte laetste weecke van de verleeden vergaderinge ghenoomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert.

11. Zijn geleesen twee requesten, ’t eene van eene Mayke Michiels weduwe wijlen Michiel Kootermans tot Dordrecht, klaeghende dat bij de voorkinderen van haer saeligher man haer gedisputeert werdt de erffenisse van de halve goederen ende boel bij ende met haer saeligher man gesaementlijcken gepossedeert, ter oorsaecke dat zij volgens het 13^e articule van de politycque ordonnantie haer houwelijck nyet voor de magistraeten nochte in de publycque kercke, maer voor de gemeente der Mennonisten soude hebben gesolemniseert; dat sij meende haer nyet te connen obsteren vermits de proclamatiën van den stadhuyse heefft gehadt nae gewoonte van de plaetse ende dat haer saeligher man noch in zijn uyterste voor twee schepenen t’haeren huyse ontbooden dezelve haere trouwe bekent ende alsso gerenoveert ende geconfirmeert heefft. Versocht daeromme dat haer gemelte houwelijck so als ’t leyt verclaert moghte werden wel ende wettelijcken gedaen te zijn met last op eenen yeder ’tzelve daervooren te houden ende haer dienthalven te laeten onghemoeyt; temeer dewijl alreede bij de Camere Judicieel tot Dordrecht haer de recredentie in cas van versochte mainctenue geadiudiceert is.

’t Ander request van de kinderen ende erffgenaemen van den voorn. Kootermans hiertegens sustineerde dit houwelijck onwettelijck te sijn ende alvooren daerinne te termineren dat haer gemelte requeste in handen moght werden gestelt omme binnen tweemael 24 uuren daertegens te seggen. Die van Dordrecht naerder bericht doende van deese zaecke, verclaerden dattet een saecke was van verre gevolgh die zijn reedenen pro et contra hadde deurdien de politycque ordonnantie bij de Mennisten hier te lande noyt te vollen is gepractiseert, daerinne oock van tijdt te tijdt bij de heeren Staten verscheyden dispensatiën waeren gedaen ten aensien van particulieren, te weeten van de Mennonisten op Terschellingh, op Goedereede, op Middelharnas, met die limitatie mits dat in toecomende haer souden hebben te reguleren nae de politycque ordonnantie, hoewel in den jaere 1598 ter occasie van eenen Cornelis Cornelisz. pasteybacker ende Aeght Jacobsd., ingeseetenen tot Dordrecht, bij resolutie van Staten verstaen was datte Mennonisten haer gesinde zelffs vermoghten te trouwen mits de proclamatiën van den magistraet becomen hebbende ende haere solemnisatie daernae aen den magistraet bekent maeckende. Versochten daeromme naerder interpretatie gedaen te worden van de ordonnantie omme te weeten waernae haer te reguleren.

Hierop gedelibereert zijnde wierde bij alle leeden verstaen deese zaecke een point van gewichte te weesen, dat oock daeromme anno 1622 in poincten van beschrijvinge was gebracht geweest ende alleenlijck bij de heeren van Hoorn om eenige particuliere insichten in reguarde van haer stadt opgehouden, doch effenwel noodigh nu hervat ende eens een vaste voet gestelt te werden; dat men daerom de consideratiën van partije adverse soude mogen affwachten ende alsdan de stucken stellen in handen van ’t Hoff omme te dienen van heuren advijse wat nyet so seer in deese saecke als generalijcken in gelijcke voorvallen voor een generale wet in de geheele provintie vastgestelt soude mogen werden.

12. Opte clachten van de heeren Committeerde Raden alhier van datte steeden van ’t Noorderquartier van de 128.000 £ die sij in de leste negotiatie van 1.800.000 £ schuldigh sijn te furneren maer ontrent de helffte gefurneert hadde, dezelve steeden gesommeert zijnde waer ’t hapert datte vordere penningen nyet en volghen, is bij de leeden verclaert ditselve nyet eygentlijcken te weeten, maer haer opinie te sijn dewijl boven de 200.000 £ de Admiraliteyten aldaer toegevonden oock het eerste derdepart van de 644.000 £ totte betalinge van de custscheepen beghreepen is die noch een goede somme ten affteren sijn, dat misschien daertoe de penningen sullen zijn innegehouden. Dan die van ’t Zuyderquartier daermeede geen contentement neemende ende ordelende dat onder de 200.000 £ alle deese lasten beghreepen waeren ende dat daerom de vordere penningen hier mosten comen. Dan de saecke uytgestelt ende daeghs daeraen geresumeert ende d’ heeren van ’t Noorderquaertier versocht weesende haer naerder te openen, sonder yet anders te connen allegeren als datte resolutie claer lagh voor die van ’t quartier, is eyntelijck verstaen datte heeren Committeerde Raden sullen werden aengeschreeven alsnoch de vordere penningen te willen oversenden op ’t spoedichste, offte te segghen haere reedenen ter contrarie, omme alsdan op alles naerder gelet te werden.

13. Den lieutenant-admirael Tromp binnenstaende verclaert zedert den 2^en november lestleeden gestadige instantiën ghedaen te hebben teneynde de custscheepen weeder gereedt ende in see mochen werden gebracht, ’twelck tot deesen daege toe nyet heefft connen teweeghe brenghen tot sijn uyttermaeten groot verdriet ende ondienst van den Staet, weesende daerdeur nyet alleen een groote vloote in ’t voorjaer onverhindert met volck nae Spagnen geloopen waer, maer nu onlanghs weeder 8 à 10 scheepen met volck daer binnengecomen ende noch verleeden weeke weederom van Duynkercken 12 scheepen met 2000 soldaten, veele schoppen steenen, calck in hebbende, uytgeloopen tot voltreckinge van zeecker desseyn, alles sonder slagh off stoot alsso geen macht in zee is om sulcx te connen beletten, tot ongeloofflijcken ondienst van den lande ende geen kleyne krack van de eere ende reputatie van zijn persoon die hem liever is als zijn leeven. Versocht daerom alsnoch mette weynigh scheepen die gereet sijn zee te mogen kiesen ende aen Sijn Hoogheyt te mogen vertrecken om patent voor de muscquettiers ende naerder last ende commandement te versoecken daernae hij hem zal hebben te reguleren. Ende dat vorders eenige mogen werden gecommitteert om de vordere scheepen boven de acht die nu meest gereedt sijn meede uyt te presten ende op ’t spoedichste in zee te brenghen ende hem bij te doen comen ende teffens meede ordre gestelt dat eenige ander die eerstdaeghs uyt zee sullen opcomen, van vivres ende andere nootlijcke behoefften promptelijcken mogen weesen voorsien ende alsso deur ongelijck tractament van ’t bootsvolck ende capiteynen groote ongeneughten ontstaen, so belangende het schaffen van de vivres als de meerder gage bij de directeurs uytgeloofft, deur welcke oorsaecke oock weynich volck te becomen is. Versocht dattet besogne op die saecken beraempt affghedaen ende eyntelijcken eens een behoorlijcke conclusie inne moght werden genoomen.

Ende alsso die van Utrecht in deesen zeer traegh ghaen ende die van Gelderlandt meede het schip van 40 stucken in Goereede laeten leggen ende van de son verschijnen sonder handt aen te slaen, versocht dat bij alle debvoiren aen dezelve provintiën aengehouden moght werden teneynde haer beneffens andere evertueren ende haere scheepen meede in zee willen brenghen, verseeckerende de vergaderinge van sijn ghoede sorghe ende debvoiren in cas maer nae behooren magh werden gesecondeert. Beclaeght hem daer den viant hem daegelijcx meer ende meer ter zee evertueert, dat men hierlangs so meer verflauwt, daer wij tevooren als den viant maer 15 oorloghscheepen ende eenige weynigh fregatten in zee hadde, wij in dienst hielden 42 scheepen opte cust ende nu den viant wel 30 oorloghscheepen ende nyet minder treffelijcke fregatten heefft ende jaerlijcx noch een goedt getal aenbouwt, geen 32 scheepen connen uytbrenghen, jae, nyet meer als 28 te verwachten heefft als schoon alle moghten opcomen, dat noch nyet apparent is, ’twelck so voortghaende bij d’een off d’ander quade rencontre ter zee nergens anders toe strecken can als tot totael verval van de zeezaecken ende commerciën ende bij gevolge van ’t heele landt. Versocht ernstelijcken dat intijdts hiertegens gevigileert ende de zaecke nae zijn gewichte ende importantie ingesien ende de handt gheboden moght worden.

Hierop gedelibereert zijnde waeren de leeden seer moeyelijcken dat saecken van de zee weesende van so grooten importantie so traeghlijcken werden waergenomen ende voornaemelijcken meede dat de provintiën daerinnen so seer sloff ende naelaetigh sijn. Ende is daeromme geresolveert datten admirael geauthoriseert wordt met de gereede 3 scheepen ende vijff jachten in zee te ghaen ende dat brieven aen Zelandt sullen werden geschreeven omme de haeren daerbij te voegen ende alsso een reedelijck gros te maecken tot stuytinge van den viant. Dat voorts de leeden opte zeezaecken voor deesen gecommitteert versocht sullen worden ordre te stellen dat tegens ’t invallen van eenige custscheepen gereedt mogen zijn de vivres ende andere behoefften totte zelve van nooden, opdat weer spoedigh see moghen kiesen; datte zelve meede met malcanderen sullen besogneren op ’t overwijsen van lasten ende op wat voet de provintie van Hollandt ende Westvrieslandt de zaecken van de see ende andere provintiën op zeeckere andere lasten te lande nae proportie souden mogen werden overgeweesen, welcke saecke alsdan met Sijn Hoogheyt naerder gecommuniceert sal werden op hoope dat denzelven deese groote traegheyt van de provintiën bemerckende ’tzelve eyntelijck meede sal goedtvinden ende de handt toe bieden. Werdende dezelve leeden vorder versocht aff te willen doen het besogne van de zeezaecken op ’t schaffen van de vivres, revictalieren ende de plaetse van ’t calffaeten van de scheepen haer aenbevoolen ende daervan metten eersten rapport te doen omme eyntelijcken een vaste conclusie inne genomen te moghen werden.

14. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 2^e point van beschrijvinge omme te consenteren in ’t verpachten van de convoien ende licenten, in de egualisatie van de middelen ende ’t verantwoorden van de vijff spetiën, wierde bij alle voornaemste leeden daerinne geconsenteert, uytgeseyt bij Amsterdam die om vorige reedenen alsnoch persisteerden geen verpachtinge van de convoien ende licenten te connen toestaen, sodat daeromme opgehouden is in resumptie.

15. Op het 3^e point van ’t oprechten van een Assurantiecaemer, wierde verstaen dat dit point in state soude werden gelaeten totdat van ’t last- ende veylgelt een finale affcompste soude zijn becomen.

16. Den commies Kettingh gaff te kennen datte reductie van interesten alreede geresolveert met meerder dienst van ’t landt sijn ingangh soude connen neemen 1^a julii ende eyndigen de laetsten december toecomende, in welken cas wel 500.000 £ soude werden geproffiteert als dat hij in soude ghaen den 1^en augusty ende so successivelijck van maent te maent; in welcken gevalle een geheel jaer soude moeten verloopen eer dezelve plaets souden connen ghrijpen. Versocht daeromme dat de heeren Staten daerop naerder wilden letten, mitsgaders opte notificatie in wat voeghen dezelve sal geschieden ende wanneer, ende hoewel de meeste leeden oordelen dit voorslagh ten hooghsten voor den lande dienstich te zijn, conden effenwel de heeren van Alckmaer ende Hoorn daertoe sonder naerder last nyet verstaen.

Dan de saecke geen langer uytstel connende lijden, is eyntelijck geresolveert te persisteren bij de resolutie van den 28^en aprilis lestleeden: te weeten dat bij de billetten allomme sal werden genotificeert datte reductie tegens den penning XX sijn ingangh sal neemen 1^a augusty 1640 ende dat nae de respective verschijndaegen tot 1^a augusty 1641 toe geen vorder noch hooger interesten sullen werden betaelt ende die sullen willen afflossen dat zes maenden voor den verschijndagh ’tzelve sullen hebben bekent te maecken in rentebrieven ende een maent tevooren in obligatiën.

17. De directeurs van ’t extraordinaris convoy op Oosten ende Noorweegen verclaerden vier van haere scheepen gecontribueert te hebben tot assistentie van onse vloote in Duyns, op expresse toesegginge dat gelijck andere gehuurde scheepen oock aen haer behoorlijck vrachtgelt soude werden betaelt; versochten daeromme dat uytte penningen daertoe geconsenteert oock aen haer behoorlijcke satisfactie moght werden gedaen. Die van Rotterdam versochten ’tzelve voor haere particuliere visscherijescheepen die meede de vloote geassisteert hebben, alsmeede die van ’t Noorderquartier voor haere directeursscheepen.

Waerop gedelibereert zijnde goedgevonden is hierop te verstaen ’t advijs van de heeren Committeerde Raden hoe ’t staet mette penningen totte gehuurde scheepen gedestineert, off daer noch yet overschiet ende anderssints waer de betaelinge van deese scheepen best soude connen werden gevonden omme alsdan naer behooren inne geresolveert te worden.

18. Johannes Venatorius predicant tot Massluys presenterende sijnen boeck Polybius uytten Latijnsschen in ’t Duyts getranslateert, is goedtgevonden de dedicatie te excuseren om vorige resolutie, sonder exemplaren aen te neemen. Doch dat effenwel den suppliant voor sijne moeyten, die geseyt wierden wel besteedt te sijn oock in vorige tijden, sal werden vereert met een somme van eens hondert carolusguldens.

19. Is geresumeert het 2^e point van ’t verpachten der convoien ende licenten daerinne die van Amsterdam singulier blijvende, is effter in omvraeghe gebracht off men bij meerderheyt van stemmen soude concluderen off anderssints wat naerder debvoiren aen Amsterdam te doen. Meest alle leeden verstonden dat men wel vermochte concluderen als weesende geen saecke van belastinge maer van ordre, doch vonden best ende geraedenst dat de heeren van Amsterdam vooreerst souden werden versocht eenige uytten haeren te willen affsenden aen haer principalen omme dezelve tot consent meede naerder te beweegen ende datte zelve tot dien eynde meede met brieven van deese vergaderinghe sullen werden gesecondeert. Dan die van Amsterdam weeder repeterende dat sij tot sulcx noch hoope noch apparentie saegen ende daerom versoeckende haer ’tzelve nyet gevercht te worden, is de conclusie opgehouden ende verstaen datte leeden haer op alles wat naerder sullen bedencken.

20. Tot naerder examinatie van de zeezaecken ende poincten in de remonstrantie van den admirael Tromp beghreepen, is verstaen dat de vorige gedeputeerden van den 1^en martii weesende een van de heeren van Dort, Haerlem, Delfft, Leyden, Amsterdam, Hoorn ende Enckhuysen noch sullen werden bijgevoeght den heer van Noordwijck, een van de heeren van Rotterdam, Schiedam ende Medenblick.

21. Op ’t versoeck ende voorslagh van de heeren van Alckmaer is in plaetse van Cornelis Jansz. Nierop affgegaen admiraliteyt in ’t College van ’t Noorderquartier, gesurrogeert den persoon van Cornelis Thomasz. Seevenhuysen ende verstaen dattet zelve weegen deese vergaderinge ter Generaliteyt genotificeert ende deur onse gedeputeerden aldaer op desselffs naeme behoorlijcke commissie zal werden becomen.

22. Die van Rotterdam effter instantiën doende dat een nyeuwen staet van oorloghe te waeter soude moeten werden gemaeckt ende die saecke ter Generaliteyt ingebracht omme de respective Collegiën ter Admiraliteyt daerop beschreeven te worden, waeren alle leeden van die opinie dat volgens de leste resolutie bij meerderheyt van stemmen genomen sulcx alsnu in ’t werck behoort te werden geleyt, dewijl oock zelffs die van Amsterdam daer nyet tegens hebben gehadt ende alleenlijck verclaert zelffs tecort te comen ende voor andere nyet te connen missen ende dat daerop geen facit te maecken is. Verclaerden de heeren van Amsterdam nu geen tijdt te weesen om van deese saecke te spreecken, die nergens toe strecken conde als tot exagitatie van de leeden tegens malcanderen ende meerder onlusten in de vergaderinge ende daerom beeter te weesen dat gebracht werde in volghende poincten van beschrijvinge om met al sijn leeden naerder geëxamineert te worden. Dan de andere leeden seer qualijcken neemende dat een saecke alreede geconcludeert bij een lidt soo verre in de windt gesmeeten wierde, die doch geen reedenen met alle voor ende verscheyden gewichtige tegens haer hadden ende daerop verscheyden heevige contestatiën gevallen weesende, is de zaecke gebleeven in disputen ende sonder conclusie.

23. Opte clachten van de coopluyden ende handelaers met caemerijcx doeck hier te lande van dat getracht werdt de bleeckerijen van dezelve waeren ende dienvolgens den handel met al ’tgunt daeraen dependeert, in Vranckrijck ende Engelant te diverteren tot groot interest van de commerciën ende imposten van de zeep, potasch ende anderen daeraen vast zijnde ende versoeckende tot voorcominge van zulcx affdoende van de belastinghe in de convoien daerop onlanghs gestelt. Is verstaen dit versoeck te accorderen ende dat ter Generaliteyt bij den ordinaris gedeputeerden daertoe de handt gebooden sal worden.

24. Is ghedaen rapport bij den gedeputeerden met den heer admirael opte seesaecken ende sonderlinge op ’t schaffen van vivres gebesogneert hebbende, verclaeren datten admirael alsnoch van advijs is datte schaffinge bij de capiteyns behoort te worden ghedaen tegens 7 stuyvers per cop ende dat sulcx het dienstichste voor ’t landt weesen soude, hoewel van eenige meerder costen, off so de Staeten van andere opinie sijn dat generalijck dan alle capiteynen het schaffen soude mogen werden affgenomen. Dan op alles naerder gedelibereert zijnde sij gedeputeerden van advijse zijn dat men onvermindert de genomen resolutie de schaffinge soude mogen laeten doen bij ’t landt off de respective Admiraliteyten geduurende dit jaer ende datte zelve daertoe gelt ende middelen behooren te werden verschafft. Doch dat hierentussen staende vergaderinge behoort te werden gecontinueert ende voltrocken het besogne opte zeezaecken gedecreteert omme in toecomende jaer op eenen voet vast te ghaen ende nyet gestadigh te fluctueren, voeghende daerbij dattten admirael presenteert om buyten vermoeden te weesen zelffs geen schaffinge te doen, maer sijn schip te laeten gebruycken tot een magasijn om andere te connen geryven. Hierop gedelibereert zijnde is eenpaarich met dit rappordt geconformeert ende sijn de leeden teffens aenghemaent het aengevangen besogne met allen ijever te willen vervolgen ende voltrecken ten fine als verhaelt.

25. Is geleesen een missive van Zijn Hoogheyt van den 18^en junii uyttet leegher bij Maldegem in Vlaenderen concernerende de wisselinge van de gevanghenenen te waeter. Verclaert alsnoch nyet te connen verstaen datter eenige suffisante reedenen bijgebracht worden waeromme de wisselinge van de gevanghenen te waeter opten ouden voet souden behooren geconsenteert te worden ende daeromme te persisteren bij zijn voorghaende advijs, dat in cas van wissel weeder in Spagnen behooren te worden gebracht.

Waerop gedelibereert sijnde, waeren de leeden van contrarie opiniën. De heeren van Dordrecht, Leyden, Alckmaer ende wij ons conformerende mettet advijs van Zijn Hoogheyt, doch d’andere leeden inclinerende tot compassie, so omdatter gebreck van volck ende geen genochsaeme beschermenisse is, alsmeede om de dreygementen van ’t volck dat in Spaenssen dienst haer sal begheeven ende van de vrouwen die derwertaen te woon sullen vertrecken, daerdeur het landt bijgevolgh van meenighte van ingeseetenen soude connen werden ontbloot ende den viant daermeede gestijfft ende gedient, meer als met deese gevangen Spagnerden daervan alreede veele gestorven, andere so considerabel nyet en sijn dat veel staen te vreesen. Meenden daeromme dat deese reedenen ende andere meer Sijn Hoogheyt gerepresenteert ende desselffs advijs alsdan effter daerop soude mogen worden verstaen, ’tsij bij affsendinghe offte anderssints bij missive. Waerop verscheyden disputen vallende, is eyntelijcken geconcludeert dat de reedenen pro et contra Sijn Hoogheyt bij missive sullen worden overgeschreeven met aenwijsinge waertoe de meeste leeden inclineren ende serieus versoeck daerop sijn naerder oordeel te willen oversenden omme alsdan geresumeert ende naerder op geresolveert te werden. Welcke brieven ingestelt ende de leeden voorgeleesen weesende, is eenparichlijck daermeede geconsumeert.

26. Is geleesen het billet van de notificatie van de reductie der interesten tegens den penning 20 allomme te doen ende te affigeren; dat eenige leeden meenden al te breed, andere wel ende in conformité van de resolutie geëxtendeert te zijn, verscheyden leeden malcanderen opten sin oock nyet ten vollen verstaende, sodat eerst opgehouden sijnde in resumptie, nae goedtgevonden is ’tzelve deur eenige leeden naerder te doen examineren ende sijn hiertoe versocht een van de heeren van Dort, Delfft, Leyden, Amsterdam, Rotterdam, Alckmaer, Hoorn, Enckhuysen.

27. Den resident Boswel van Engelant versoeckende renovatie ende publicatie van ’t placcaet tegens het maecken ende drucken van verscheyden fameuse boeckjes raeckende de Engelsse ongeleegentheeden, is bij deese occasie verhaelt wat groote costen van boodeloonen ende anders sodanige generale publicatiën over alle provintiën subject sijn ende nyet alleen deese, maer oock andere van beededaeghen uyt te schrijven ende diergelijcke, te weeten nyet minder als een somme van 16.000 gulden als bij calculatie ende opneemen van posten is gebleecken. Waeromme oock nae deliberatie goedgevonden is in deesen te menageren ende ’t versoeck toe te staen mits de publicatie geschiedende hier ten Hove ende voorts in de respective steeden daer ’t behooren zal, mits datte leeden zelff een dubbelt van ’t placcaet sullen overneemen omme aen haer principalen overgesonden te werden.

28. Den lieutenant-admirael binnenstaende heefft zijn affscheyt ghenoomen, versoeckende datte vergaderinge doch nyet en wilde manqueren hem met een goedt aental van scheepen continuelijcken te versorgen om den dienst van ’t landt met fatsoen te moghen betrachten, verclaerende dattet aen zijn debvoire, ijver ende genegentheyt nyet mancqueren zal omme allomme daer ’t behoort de lande dienst te doen; verclaerende oock op halff cansse nyet te sullen beswijcken, maer alsso de oorloghsuytcompsten onseecker zijn ende ’t ongeluck hem mette zijne sowel als voor deesen den viant soude connen treffen, waerschoude de vergaderinge ten hooghsten van ’t gevaer daerinne ’t landt in sulcken cas soude connen werden gestelt ende de saecke tot sodanige ongeleegentheyt nyet te willen laeten vervallen.

Ende is denzelven voor sijne courage ende goede debvoiren voor deesen aengewent bedanckt ende versocht ten dienste van den lande daerinne te willen continueren; met toesegginge dat sonder ophouden soude werden gearbeyt om hem van alle noottelijcke assistentie te versorghen ende is hem voorts gewenst goedt succes ende Godes seeghen, daermeede vertrocken is.

29. In plaetse van den jonghen Ruysch affghaende raedt in ’t College ter Admiraliteyt tot Rotterdam, is opten voorslagh ende versoeck van de heeren van Dordrecht gesurrogeert den persoon van Michiel Veltron ende verstaen dat bij missive ter Generaliteyt ’tzelve genotificeert ende op desselffs naem behoorlijcke commissie sal werden geprocureert.

30. De Staten-Generael bij missive van den 20^en junii effter versoeckende datte convoien ende licenten verpacht ende tenmintsten staende vergaderinge consent toe moght werden gedraeghen, wierde ’tzelve alsnoch bij de heeren van Amsterdam alleen tegengesproocken. Dan de andere leeden alle tesaemen daerinne consenterende ende Sijn Hoogheyt selffs met alle de provintiën daertoe serieuse instantiën gedaen hebbende, is effter geresolveert datte heeren van Amsterdam versocht worden eenige uytten haeren aff te senden die met brieven van de vergaderinge sullen werden gesecondeert, behelsende de reedenen daertoe dienende omme haer principalen daertoe naeder te disponeren.

31. De heeren Committeerde Raden instantiën doende om een goede somme gelts, alsso sonder sulcx onmogelijck is de saecken selffs geduurende de vergaederinge staende te houden; is verstaen datte poincten van beschrijvinge spreeckende van middelen successivelijcken bij der handt genomen ende in omvraege sullen werden gebracht omme te sien waertoe datte leeden sullen sijn te beweeghen.

32. Tot dien eynde in omvraege gebracht weesende het 4^e point spreeckende van ’t vercoopen van eenige gorssen ende slijcken ende rauwe partijen van de Graeffelijckheyt, conden de meeste leeden ’tzelve in deesen tijt nyet goedtvinden, vreesende datte reductie van de interesten daerdeur een merckelijcken crack soude werden gegheeven, behalven de consideratiën van de heeren van Reeckeninge, sodat daeromme oock in suspenso gehouden is.

33. Noch zijn geleesen verscheyden requesten ende particuliere versoecken die aen advijs gestelt zijn ende naederhandt sullen dienen.

34. De heeren gedeputeerden gebesogneert hebbende op ’t billet van de reductie ende ’tzelve eenighermaeten geretrencheert ende gecorrigeert, hebben daervan rapport ghedaen, sodat eyntelijck nae deliberatie bij de leeden daermeede geconformeert is ende verstaen dat dienvolgens de notificatie allomme zal werden ghedaen.

35. Is daernae in omvraege gebracht het 5^e point van ’t oplegghen van de graenen, ’twelck alle leeden verstonden dat op oplegghelt zelve ende nyet opten voet van de consumptie soude moeten geheeven werden. Uytgeseyt Amsterdam die nyet verder daerinne conden bewilligen als opten voet van ’t leste concept slaende opte consumptie, daerbij persisterende, sodat geen conclusie genomen heefft connen werden.

36. Op het 6^e point omme het zoudt aen den Staet te brenghen off eenige andere beneficie op ’t middel van ’t zoudt te procureren ende het gevolgh, off te roieren het articule 26 van ’t zoudt beswaerende alle stuurluyden als capitalisten, wierde bij meest alle leeden dit brengen van ’t soudt aen den Staet nyet practicabel geoordelt, maer beeter dat men soude mogen trachten den impost van ’t zoudt te beneficieren met eenige verhooginge off vermeerderinge van capitalisten off maecken van halve capitalisten. Ende belanghende ’t 26^e articule van ’t zoudt dat men ’t selve omme wegh te neemen de doleantiën aen den pachter soude moghen roieren. Doch is goedtgevonden beyde pointen op te houden in resumptie opte beneficiën bij de leeden gementionneert.

37. Op het 7^e point spreeckende van een impost te vinden op scheepen ende schuyten, calessen ende waeghens ende opte passanten, wierden bij eenige geconsenteert, bij andere weeder geëxcuseert, sodat geen ander conclusie inne genomen is geworden als datte respective concepten daerop ingestelt eens naeghesien ende alsdan de novo geresummeert sullen werden.

38. Opte clachten van die van Rotterdam van de groote exorbitantiën die voornaemelijcken in ’t leeger worden gepleeght mettet breecken ende ruïneren van de brouwerstonnen ende halffvaeten, is eendrachtelijcken verstaen dat ter Generaliteyt zal werden geprocureert omme de gemeene provintiën sodanigh placcaet daertegens te beraemen ende te publiceren als alreede in deese provintie meermaelen gepubliceert is geweest ende dat specialijcken de excessen van ’t leeger daeronder sullen werden beghreepen.

39. Noch zijn voorgeweest verscheyden particuliere saecken daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

40. Is vooreerst in deliberatie geleyt het 8^e point van beschrijvinge spreeckende van ’t consenteren van eenen impost van kleedghelt, suyckeren, confituren ende andere delicate waeren alsmeede opten honigh, dan de leeden ’tzelve difficulterende ende in plaetse van dien recommanderende het pondtgelt, ellengelt, multiplicatie van de redemptie offte dat van ’t een ende ’t ander volgens voorghaende concepten een Generaliteyts middel ghemaeckt dat ten behoeve van de cruyssers geappliceert soude moghen worden, is eyntelijck in dier voegen geconcludeert ende verstaen datte concepten opgesocht ende naerder geëxamineert sullen worden. Doch belanghende den honigh dat daervan een nyeuw concept gemaeckt sal worden ende de leeden behandight omme daerop de respective last van yeders principalen becomen te worden.

41. Daernae in omvraege gebracht zijnde het 9^e point omme eenen impost te stellen op allerhande vreemt, oock eecken- ende noordshoudt volgens het concept, worde bij eenige leeden wel geconsenteert in den impost op ’t vreemt hout uyt Oost- ende Westindiën, Brasijl ende ander gelijcke diergelijcke verre plaetsen meer vandaen comende, maer nyet in ’t eeckenhoudt off noordshoudt, daertoe verscheyden noch ongelast waeren uyt vreese datte scheepstimmeringe daerdeur in andere provintiën ende plaetsen soude werden gediverteert ende meede omdat den coningh van Denemercken sulcx hoorende misschien daerdeur oorsaecke soude neemen om ’t noordshoudt noch meer te beswaeren. Eenige leeden waeren noch ongelast, sodat goedtgevonden is dit point uyt te stellen totdatte zelve haer last sullen hebben becomen.

42. De heeren Committeerde Raden voorslaende dat noodigh was eenige uytte vergaderinge gecommitteert te worden omme metten heeren van Amsterdam naerder in conferentie te comen belanghende ’t examineren van de quohieren van de verpondinge voor soveel belanght de 80.000 £ ter oorsaecke van de nyeuwe getimmerten jaerlijcx ingehouden, verclaerden de heeren van Amsterdam hiervan alvooren te willen communiceren metten haeren, voeghende effenwel daerbij dat bij haer alreede op eenige van haer klercken last gegeeven was dit werck nae te sien ende te prepareren, doch dat daerinne so veel obstaculen bevonden wierden dat so met sprongen nyet te doen weesen soude als men schijnt te meenen. En is nae deliberatie verstaen het antwoordt ende naerder last van de stadt Amsterdam opte naeste weecke aff te wachten ende dat interim de heeren Committeerde Raden sullen worden versocht het quohier van Amsterdam zelffs eens nae te sien, alwaer opte marge te vinden is, so die van Alckmaer verclaerden, hoeveel jaeren de huysen respectivelijcken hebben gestaen, daeruyt het different lichtelijck zal werden gevonden ende teffens alsdan daervan rapport te doen.

43. De leeden gesommeert zijnde off sij haer alsnu nyet naerder souden connen openen op ’t lest gerapporteerde van de heeren commissarisen gestelt over de doleantiën van ’t redres van de verpondinge, in wat voeghen ’tzelve werck best soude connen werden gevordert, verclaerden noch geen copye daervan becomen te hebben. Dat sulcx most voorgaen, ’twelck meede alsso bij resolutie verstaen ende goedgevonden is, alsmeede datte zelve commissarisen sullen werden versocht haer meeninge wat naerder te openen.

44. Drye capiteynen van de leegerpleyten van Rotterdam in ’t leeger sijnde ende van ’t College om gebreck van gelt nyet connende betaelt worden, versoeckend daeromme uytte leegerpenningen de drye affterstallige maenden gage ende costgelt haer betaelt te werden, hadden de provintiën ter instantie van Hollandt sulcx toegestaen, oordelende dat deese ontlastinge voor Hollandt favorabel was. Dan de Hollandse gedeputeerden in ’t leeger bij missive ’tselve ontraedende ende om de groote consequentie wille ondienstigh oordelende, is nae deliberatie met dit advijs geconformeert ende verstaen de gedeputeerden aen te schrijven van geen betalinge aen deese leegerpleyten te doen, veelmin aen de ongerepartieerde affgeweesen troepen, in cas haer ’tzelve soude moghen werden gevercht.

45. Noch zijn voorgeweest eenige particuliere saecken die naederhandt sullen dienen.

46. Is weegen de Generaliteyt gerapporteert dat op gisteren aldaer verscheenen waren zes gedeputeerden van de Oostindische Compagnie verclaerende in ’t zeecker bericht te zijn dat de vier oorloghscheepen ’T Hoen, ’T Haentjen, De Reyger ende St. Joris den 5^en deeses uytgeloopen sijnde nae Hitlandt om aldaer te kruyssen ende de verwachte Oostindische scheepen ende andere in salvo te brenghen, opten 15^en deeses van thien Duynkerckers in de Buysse Bay van Hitlandt daer sij om ’t leck van twee scheepen te vinden ingeloopen waeren, genomen ende in brand gesteecken waeren ende dattet desseyn van dezelve Duynkerckers soude weesen om die scheepen vermeestert hebbende te wachten opte Oostindische ende andere scheepen die die passage souden mogen neemen, dat een zeer periculeuse saecke is, mits die scheepen alle daeghen werden verwacht. Ende dat daeromme versocht hadden dat in allerijl den admirael met de zes gereede custscheepen ende noch twee andere tot Amsterdam nae Barbarije gedestineert, met 4 buysseconvoiers van de Mase ende watter meer gereedt magh zijn, gelast moght werden in zee te ghaen ende haer te vervoegen met de andere custscheepen in zee weesende ende dan voorts naer Hitlandt om aldaer den viant te destrueren offte vandaen te jaeghen; dat ter Generaliteyt dit versoeck ’t meerendeel was toegestaen, ende goedtgevonden twee uytte bewinthebberen te committeren omme datelijcken haer naer Zijn Hoogheyt te begheeven ende deesen resolutie te helpen bevorderen ende teffens te versoecken dat een bequaem aental muscquettiers opte gemelte scheepen moghen werden affgesonden.

Waerop gedelibereert zijnde is goedtghevonden om absentie van verscheyden leeden de zaecke uyt te stellen tot completer getal, welcken volgens dinghsdaeghs daeraen de zaeke effter geresumeert weesende, is bij alle leeden mette resolutie van de heeren Staten-Generael geconformeert ende verstaen dat die de gedeputeerde bewinthebberen in handen zal worden gestelt omme mette meeste spoedicheyt geëxecuteert te werden.

47. Ende alsso de Admiraliteyten tot Rotterdam sustineerden voor ’t uytpresten van deese scheepen nootsaeckelijcken te moeten hebben een somme van 50.000 £ van affterstallige maentgelden bij den directeurs van de Mase nyet betaelt volgens de rollen daervan overgeleevert, sonder welck furnissement geen raedt weeten matroos, die om de verdeelinge van de buytgelden meede gemiscontenteert is, in zee te krijgen, is opte presentatie van de bewinthebberen van de Oostindische Compagnie van de Mase ende Delfft verstaen dat bij dezelve bewinthebberen deese somme aen de voors. scheepen zal werden verschooten ende dat binnen drye maenden haer dezelve bij ’t landt weeder zal werden gedebourseert.

48. Den Walsschen predicant tot Heusden is toegestaen aughmentatie van tractament ter somme van 250 £ boven de vorige 570 £ om de goede diensten bij hem gedaen, alles opte recommandatiën van de Fransse synode ende de stadt van Heusden in sijn faveur gedaen, te furneren uyttet incomen van ’t comptoir van de geestelijcke goederen.

49. Jacob Pietersz. Hooghcaemer is op zijn versoeck toegestaen prolongatie van seureté de corps voor zes maenden, alles in conformité van ’t advijs van de burghermeesteren tot Amsterdam.

50. Sijn voorgeweest verscheyden requesten van kleynen importantie daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

51. Boven de resolutie ter Generaliteyt genomen ende hier op huyden geresumeert in faveur van die van de Oostindische Compagnie concernerende het uytpresten van de custscheepen ende andere nae Hitlandt toe als hiervooren is aengeteyckent.

52. Is meede geleesen de naerder requeste van de erffgenaemen van Michiel Jacobsz. Kootermans, sustinerende dat Maycke Michiels nyet en behoort gehouden te worden voor een wettige huysvrouwe van haer saeligher vaeder ende mitsdien meede nyet totte erffenisse geadmitteert, vermits het 3^e ende 13^e articule van de ordonnantie sodanige houwelijcken die nyettegenstaende de proclamatiën publiquelijck gedaen zijn, bij Menniste predicanten werden gesolemniseert, allegerende tot dien eynde seecker sententiën van den Hooghen Raede opten 12^en februarii 1638 in dier voegen geweesen, allegerende verscheydenen absurditeyten die souden volgen in cas de saecke anders moght werden opgenomen ende debatterende alle contrarie exempelen alsoff dezelve den impetrant alleen de pœna fornicationis souden bevrijen, doch geenssints sodanige houwelijcken approberen off wettigh maecken; versochten daeromme alsso dit een saecke van ghrooten gewichte is daeraen over de 70.000 £ vast is ende dat buyten reeden is dat men Mennisten te gevalle tegens luyden van de religie de ordonnantiën die claer leyt in haer faveur soude willen interpreteren. Versochten daeromme alvooren in deesen te treeden dattet advijs van beyde hoven van justitie op moght werden gehoort. Maycke Michiels contrarie versoeck doende met naerder ampliatie ende dispensatie is ’t noot van de politycque ordonnantie.

Is nae deliberatie eyntelijck verstaen dewijl de non observatie van deese ordonnantiën ’t geheele landt deur notoir is ende dat over de 50 jaeren getolereert zijn op sodanige maniere haere solemnisatiën te doen ende mitsdien duysent exempelen aen vast zijn; dat om deese onruste als ten hooghsten ondienstigh voor den Staet voor te comen, vanweeghen deese vergaderinge verclaert zal worden nyet dattet houwelijck wettigh is (dat nyet geseyt can worden als strijdende mette ordonnantiën), maer dattet magh bestaen ende datte erffgenaemen gelast worden ’tzelve voor sulcx aen te neemen ende haer daernae te reguleren. Maer belanghende de ordre in toecomende te volghen, dewijl meede verstaen werdt dat op eenige plaetsen in Noord-Hollandt sonder eenige proclamatiën eenige houwelijcken werden gesolemniseert t’eenemael in ’t secreet, dat voor de regeringe ondraeghlijcken is, is verstaen dat de stucken pro et contra in handen van beyde hoven van justitie sullen worden gestelt omme te dienen van hunnen advijse ende dan naerder inne geresolveert te worden.

53. Den heer van Brederode bij schrifftelijcke deductie verthoonende datt mettet apprehenderen van eenen Heyndrick Jorisz. opposant van de executie van een pachter, hem infractie in zijn jurisdictie ende den persoon puur ongelijck is aenghedaen, temeer dewijl een suffisant man is van middelen ende versoeckende daeromme datten zelven van de personele detentie ontslaegen ende den pachter gelast moght werden denzelven voor den gerechte van Noordeloos ende voor de vierschaere van Dordrecht off elders te conveniëren, worde bij meest alle leeden verstaen datte practijcque contrarie lagh ende datte connexiteyt van de zaecke oock geen veranderingh en leedt, ten waere men het plattelandt tot gelijcke acten irriteren ende alsso de ordonnantiën ende gemeene middelen t’eenemael prostitueren wilde. Inclinerende teffens meede totte ontslaeginge onder cautie de judicio sisti et judicatus solvi van de heeren Edelen, de relaxatie wel toestaende maer haer cantende tegens ’t advijs van de leeden ende nyet willende gedoogen dat tot Dordrecht dit proces soude werden voltrocken, is in de saecke geen andere conclusie genomen connen werden als tot resumtie.

54. Het 10^e point om eenen 1000^en penning jaerlijcx te consenteren meede in omvraeghe gebracht weesende, waeren seer weynigh leeden die ’tzelven conden advoieren ende toestaen, meenende dat een tweede slagh in een wonde ende mitsdien onverdraeghelijck weesen soude; andere ende ’t meerendeel sustineerden dat alvoren de heeren Committeerde Raden souden werden versocht over te leeveren een staet van de restanten van de lesten 200^en penning ende andere extraordinair consenten, daer sij meede dat merkelijcken noch tecort comen soude ende mitsdien de betalinge van dien voor most ghaen. Is eyntelijck in die voegen geconcludeert ende de heeren Committeerde Raden versocht deese officiën ende ’t exhiberen van den staet te willen doen.

55. Belanghende gedruckte billetten van de reductie omvraege gedaen sijnde off de affsendinge van dezelve aen de respective ontfangers soude werden gedaen, is verstaen deese zaecke te bevelen de wijsheyt van de heeren Committeerde Raden.

56. Den vice-admirael De Witte sijn affscheyt neemende, verclaert vanavondt noch te sullen vertrecken, dan alsoo hij om ’t miscontentement van de buytgelden die so verre nyet en reycken als matroos hadde vermoedt ende alreede op verteert, wel 30 mannen missen moet van sijn beste volck daervan eenige haer hebben versteecken, andere nae Duynkercken overgeloopen zijn. Ghaff daeromme in bedencken off nyet geraeden weesen soude eenige vrijwillige gevangens, geenen Spagnerden weesende, tot deesen dienst te versoecken. Is denzelven geluck op zijn reyse gewenscht ende verstaen dat op ’t vorder naerder soude werden geresolveert.

57. Noch zijn geleesen eenighe requesten.

58. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde dat aldaer opte brieven van onse ambassadeurs nae Sweeden, mentionnerende van ’t besetten van de Weeser deur een oorloghschip van de coningh, dwinghende alle voorbijvaerende scheepen te strijcken ende den thol te betaelen tot groot miscontentement van de Hanssesteeden, geresolveert was daertegens meede eenige debvoiren te doen tot affschaffinge, doch alvooren daerinne te treeden dat men met Zijn Hoogheyt de zaecke naerder soude moghen communiceren ende daerop desselffs advijs verstaen, is daermeede geconformeert.

59. Dan teffens in deliberatie geleyt weesende het versoeck van de vice-admirael Witte Wittersz. omme van des viants gevanghenen eenighe die willigh ende geen Spagnerden zijn meede op ’s landts scheepen in dienst aen te neemen om de schaerscheyt van ’t volck, conden eenige leeden ’tzelve geraeden vinden, andere weeder nyet, sustinerende dattet een quade reputatie voor ’t landt geeven soude ende oock van quaeden gevolge onder den viant, die daerdeur occasie ende reeden soude oordelen becomen te hebben om al ons volck opte scheepen te smijten tot grooten ondienst en ontrustinge van de goede ingeseetenen alhier. Dan is eyntelijck geresolveert op deesen meede ’t advijs van Zijn Hoogheyt alvooren eens te hooren.

60. Meede uytte Generaliteyt gerapporteert weesende datte provintiën geen swaricheyt maecken het placcaet tegens het breecken ende misbruycken van de brouwerstonnen generael te maecken ende allomme oock in ’t leegher te doen publiceren ende plaetse hebben, mits bij de heeren Staten van Hollandt ’tzelve meede de novo gepubliceert werdende. Is verstaen d’zelve daerinne te believen ende dat hetzelve tot dien eynde binnen deese provintie meede zal worden gerenoveert ende gepubliceert ende alsso van een provintiael in een generael placcaet verandert.

61. Op het 11^e point spreeckende van de landen van de godtshuysen meede met verpondinge te beswaeren, van gelijcken om de nyeuwe ingesteecken warmoeslanden meede onder de verpondinge te brenghen ’tsij bij collecte off verpachtinge, hadden beyde poincten verscheyden contradicenten, oock veele disputen vallende op ’t collecteren off verpachten; om welcke oorsaecke daer geen conclusie inne genomen heefft connen werden anders als tot resumptie op hope datte leeden haer naerder souden bedencken.

62. Op het 12^e point om een impost te vinden op ’t schoorsteengelt tot betaelinge van de gelichte 6000 waertgelders, wierde bij verre ’t meerendeel van de leeden geëxcuseert omdattet in effecte is een dubbele verpondinge, daerinne noch so veele doleantiën steecken, behalven datte cleyne huysjes daerinne tegens reedenen effenveel als de groote werden beswaert à l’advenant het getal dat yeder heefft, welcke disproportie te groot was; ende daerbij persisterende heefft meede in resumptie opgehouden moeten werden.

63. Belanghende het placcaet ten versoecke van de Engelssen tegens het drucken van fameuse libellen te publiceren, is op ’t naerder gemoveerde van eenige leeden verstaen datte visitatie van boecken ende allerley geschrifften die men sal willen drucken, zal moeten geschieden bij de respective heeren Gecommitteerde Raeden offte de gedeputeerde van de steeden, daertoe respectivelijck te committeren als nae ouder gewoonte, die daertoe werden geauthoriseert bij deesen.

64. Meede clachten comende over het onbehoorlijck visschen in de rivieren met netten van al te kleyne masschen, die alles wat jongh is, jae zelff het schot ruïneren ende bederven, ende meede over ’t incommoderen van de rivieren met het onbehoorlijck uytstellen van de staelen, wierde verstaen dat van ouden tijden hiertegens bij placcaten alreede was voorsien ende dat daeromme uytte vergaderinge eenige souden mogen werden gecommitteert om diezelve eens op te soecken ende naerder te examineren ende daervan rapport te doen. Werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren van Dort, Delfft, Rotterdam, Gorchem, Schiedam ende Alckmaer.

65. Uytte remonstrantie van den heer orateur Hagha geproponeert weesende off nyet dienstigh weesen soude sijnen secretaris Henrico Cops bij hem aldaer gelaeten te gheeven den titule van secretaris van de ambassade om met meerder reputatie die plaetse te connen bekleeden, alsmeede ten principale off nyet dienstigh ende noodigh sijn zal dat eenen nyeuwen ambassadeur offte orateur derwaertaen werde gesonden om verscheyden reedenen bij denzelven orateur gededuceert, ende voornaemelijcken dat een comptoir moght werden despicieert aen ’t welcke de wisselbrieven van gevallen oncosten ende verloopen gage off tractament overgesonden ende betaelt moghten werden. Is nae deliberatie goedgevonden alvooren in deesen te treeden de overgeleeverde remonstrantie naerder te doen examineren, alsmeede waer de noodige penningen totte te maecken oncosten sullen connen werden gevonden. Werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Leyden, Amsterdam, Rotterdam, Alckmaer ende Hoorn.

66. Is daernae meede voorgedraeghen off men opte recommandatie van Zijn Hoogheyt den ambassadeur Hagha voor sijn lange ende getrouwe diensten nyet en soude moghen compenseren met een extraordinaire off supernumeraire plaetse in ’t college van den Raedt van State mits hebbende alleenlijcken een deliberative stemme. Dan verscheyden leeden hiertoe ongelast zijnde, is goedtgevonden de zaecke uyt te stellen totdatte leeden metten haeren naerder sullen hebben gesproocken.

67. De gedeputeerden van de Kleyne Visscherije versoeckende haer nyet ontrocken te worden het schip van oorloge haer geaffecteert weesende onder de vier Mase scheepen die gisteren geresolveert is met den admirael nae Hitlandt te sullen ghaen, een bij abuys onder de scheepen van de Groote Visscherije gestelt, is nae deliberatie ende verscheyden discourssen goedtgevonden deese zaecke in bedencken te houden totdat van Zijn Hoogheyt naerder rescriptie sal sijn becomen belanghende de resolutie alreede genoomen. Ende dat teffens de Admiraliteyten aengeschreeven sullen worden alles wat gereet can werden gereedt te maecken om alles meede te mogen neemen dat dienstigh ende noodigh weesen zal.

68. De vreedemaeckers van de kercke van Warder neffens de kerckmeesteren aldaer versoeckende tot vervallinge van de oncosten van de reparatie van haer kerck te mogen omslaen 1 stuyver opte gulden van de verpondinge der landen in haer jurisdictie geleegen ende 6 stuyvers ’s jaers op yeder huysgesin ende van de uytstaende comptanten haerder ingeseetenen 1 stuyver opte gulden, ende daerenboven een subsidie van ’t landt tot discretie alsso onmachtigh zijn in den haeren alles te vinden, dan is goedtgevonden hierop te verstaen het advijs van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier.

69. De heeren Committeerde Raden haer clachten itererende ende versoeckende prompt gelt off protesterende van de overhoofft hangende onheylen, is verstaen eenige leeden uytte vergaderinge te committeren die de lijste van de clachten naerder sullen examineren ende rapport doen wat somme nootsaeckelijck sal moeten werden gefurneert om daernae op geresolveert te werden ende resumptie van poincten gedaen zijnde sodanige conclusie te neemen als den noot zal toestaen ende vereysschen.

70. De heeren van Amsterdam gesommeert zijnde haer naerder te verclaeren op ’t tweede point van ’t verpachten der convoien ende licenten, verclaeren alle debvoiren bij haer principalen ten fine van consent aengewent te hebben, maer dezelve daertoe nyet te hebben connen disponeren, sustinerende dat alvooren de egualisatie van de middelen over alle de provintiën in train behoort te werden gebracht ende dat sij dan wel moghten lijden naerder debvoiren ghedaen te werden om haer principalen meede tot dit consent te beweeghen, nyet connende meede verstaen dat overstemminge in deesen plaetse conde hebben ende soo ’tzelve effter mocht werden getenteert, dattet poinct zelve in de petitie van den Raedt noch onaffghedaen zijn[de] bij haer zal werden gedifficulteert, daer in allen gevalle nyet overstempt connen werden. De leeden naemen hiermeede geen contentement; meenden dat tenmintsten consent behooren te draegen mits dat ’t een ende ’t ander teffens in practijcque soude werden gebracht. Dan opiniatrerende ende de overstemminge bij veelen nyet goedgevonden werdende, is de conclusie in deesen steecken gebleeven.

71. Geresumeert weesende de questie van Herman Jorisz. gevangen alhier ende waer terechte gestelt sal worden, defendeerden de Edelen fort et ferme datte questie van sluyckerije voor schepenen-commissarisen tot Dort off Committeerde Raden behoort te werden voltrocken, maer belanghende de oppositie tegens den peyl die den gevangen nyet subject was ende het slaen van den pachter, dat sulcx metten pacht nyet gemeens heefft ende voor den gerechte tot Noordeloos onder de jurisdictie van den heer van Breederode behoort te werden geïnstitueert ende sonder infractie van zijn recht daervandaen nyet getrocken can worden. Alle de andere leeden waeren van opinie datter was connexiteyt van zaecken die nyet gedivideert conde worden ende dat mitsdien nootsaeckelijcken den gevangen onder cautie de judicio sisti et judicatuum solvi ontslaeghen zijn de geheele saecke voor schepenen-commissarisen tot Dordrecht most werden gerenvoieert, daervan nyet alleen de ordonnantie meede claer spreekt, maer oock de practijcque evident ende claer is, behoudens nyettemin den gevangen sijn exceptiën ende defentiën omme daerop te verwachten soodanigh recht als schepenen sullen goedtvinden. Ende is nae verscheyden horlingen in dier voegen meede eyntelijck geconcludeert.

72. De heeren Committeerde Raden en corps binnenstaende itereren effter haere clachten op gisteren ghedaen. Seggen ten waere haer gelt verschafft werde, sonder eminente periculen daeruyt nyet te sullen emergeren; dat sij daerom deeden haer leste debvoiren ende de vergaderinge nyet meerder het hoofft moede souden maecken met clachten, maer liever het college abandonneren ende de clachten van de personen zelffs wilden doen comen op diegheene die gehouden zijn dezelve te remediëren. Verclaeren de impatiëntie van de luyden die een lange wijle hebben gehoopt doch tevergeeffs, so groot te worden dat men haer als eerloose ende trouwloose luyden aenspreeckt ende openbaerlijcken beghint te dreygen ende met desperate woorden te bejeegenen, effen off aen haer nyet te verbeuren ende haer eyghen schult was. De fortificatiewerckers, solliciteurs, majoors van de frontieren ende die de servitiegelden van de frontieren hebben te eysschen, haer nyet een oogenblick onghemoeyt laetende om extreme groote sommen sonder welcke de frontiersteeden het uyterste perickel loopen, gelijck onlanghs selffs van Bommel heefft gebleecken; de ongerepartieerde troepen in ’t leeger, so de gedeputeerden schrijven, meede staende op debanderen; de Westindische Compagnie soveel voor ’t landt gedaen hebbende nyet connende verschafft werden; de geaffecteerde compagniën oock 8 maenden op veel comptoiren ten affteren weesende ende de ontfangers aen allen subsidie versoeckende tot vervallinge van haere lasten. Summa sij swindelen in de swaricheeden ende sien geen uytcompste, hebben tevooren aen ijder noch een weynigh op haer schult betaelt daermeede met hoope alles ghaende gehouden hebben, maer nu nyemant yet connende gheeven, barsten de zaecken aen allen canten uyt ende beghint een ijder haer te overvallen, ’twelck tenzij met prompte penningen tegemoet geghaen wordt, zal nyet alleen de reductie geen voortghangh neemen, maer het landt op eenen bodt sijn heel credijt verliesen ende so florissanten bloeyende staet ende regeringe met soveel millioenen aen menschen die opte regeringe gerustigher slaepen als met een valstrick overtrocken worden ende voor de ooghen van onse erffvianden verloren gaen. Protesteren daeromme van haer debvoir ende willen onschuldigh zijn aen de onheylen die daer souden mogen ontstaen, als daervan ten overvloede gewaerschouwt.

Claeghden meede datte landt een extreme kleynicheyt werdt aenghedaen mettet vercoopen van de ordinantiën tot sulcken vilen prijse dat men er meede schijnt te spotten. Versoecken end bidden voor de laetste mael dat doch hiertegens spoedichlijck voorsien, eenige importante middelen ingewillicht ende daerop haer een treffelijcke negotiatie in handen moght werden gestelt omme alles raeck ende daeck ende in stilte te connen houden, dat anderssints nootsaeckelijcken tot onverwachte extremiteyten uytbarsten moet. So men haer nyet geloofft, versoecken ontslaegen te worden van haere bedieningen ende andere in haer plaetse gestelt die men de saecke beter toebetrouwe. Willende veel liever haer plaetsen quiteren als van een continueel gekarm ende dreygementen overvallen te worden.

Hierop gedelibereert zijnde waeren de heeren Edelen van advijse dat men de poincten van beschrijvinge van gelt ende middelen spreeckende behoorde te resumeren ende daervan eenige consenteren omme alsdan daerop een behoorlijcke negotiatie te doen. D’andere leeden conden deesen resumtie meede goedtvinden, maer waeren tot een negotiatie ongelast. Verscheyden oock met treffelijcke reedenen aenwijsende den oorspronck van deese vervallinge: het engageren ende aenhouden van so ongeloofflijcke ende ondraeghelijcke lasten. Dat deesen oorsaeck weghgenoomen ende de lasten tegens ’t innecomen eenigermaeten gecompasseert zijnde oock deese groote clachten tastelijcken souden comen te verminderen, doch so men daer nyet aen wil, dat nootsaeckelijck de ruïne voor de deur is. Ende heefft nae veele discoursen geen ander conclusie genomen connen worden dan dat men de middelen van beschrijvinge effter resumeren soude ende datte leeden versocht wierden haer uyterste last daerop te verclaeren.

73. Dienvolgens geresumeert zijnde het 4^e point omme uytte vercoopinge van de gorssen ende slijcken van de Graefflijckheyt ende van andere rauwe partijen een goede somme te profiteren, vonden de Edelen ’tzelve geraeden ende dat men daerover mette heeren van de Reeckeninge in conferentie comen soude wat partijen men soude mogen vercoopen; persisteerden verre ’t meerendeel bij vorige advijsen dattet nu geen tijdt was daervan te spreecken omdat daerdeur de reductie van de renten ende interesten een merckelijcken crack soude hebben te verwachten, is deese saecke effter sonder conclusie steecken gebleeven.

74. Het opleggelt van de graenen weesende het 5^e point meede geresumeert zijnde, worde alsnoch bij Amsterdam alleen op die voet tegensproocken ende daerbij geallegeert dat bij ’t inwilligen van ’t middel van de rondemate haer expresselijck beloofft was dat dit point haer nyet en soude werden gevercht. Is effenwel naederhandt soveel teweege gebracht dat eenige commissarisen aen haer gecommitteert geweest zijnde, zij dezelve claerlijcken hebben verthoont dat sulcx nyet draeghlijck was, maer wel opte consumptie, ’twelck bij Haer E. ook in dier voegen opgenomen zijnde, is daernae zeecker concept daervan ingestelt, ’twelck sij van haer principalen gelast sijn bij gevolge van andere leeden te moghen consenteren, doch verder noch anders nyet, sodat daeromme in deesen meede geen conclusie genoomen heefft connen worden.

75. Het 6^e point omme het middel van ’t zoudt als in andere rijcken aen den Staet te brenghen off bij andere weegen van verhoginghe off vermeerderinge van capitalisten te beneficiëren meede geresumeert weesende, worde bij verre de meeste leeden het eerste lidt nyet practicabel geoordelt. Doch belanghende ’t andere wierde verstaen daervan voor deesen eenige concepten beraempt ende ingestelt te weesen die goedtgevonden is op te soecken ende alsdan dit point in naerder omvraeghe te brenghen.

76. De heer van Noordwijck rapport doende van ’tgunt op huyden in ’t stuck van de zeezaecken naerder is gebesogneert, verclaerde dat eenparichlijcken goedgevonden was het verbeeteren van de matrosen haere maentgelden uyt te stellen totte wintertijdt om nae geleegentheyt van zaecken alsdan de begrootinge te doen. Dat meede goedgevonden is de cruyssers ende convoiers op eenen voet van schaffen gebracht te sullen werden ende alle capiteynen off zelff schaffen off weegen ’t landt geschafft worden. Ende ten 3^en dat goedtgevonden is opte lijste tegens wat penningen per cop de schaffinge soude connen werden gedaen, bij den admirael overgeleevert, ’tzelve beghrootende op 7 stuyvers, de capiteynen nae zijn reeckeninge ter maent alsdan daer noch 14 £ souden moeten inschieten, de respective directeurs van de Mase, Amsterdam ende ’t Noorderquartier van ijder twee te ontbieden omme dezelve lijste bij haer naerder geëxamineert ende ander pertinent bericht op gedaen te worden teneynde dienaenghaende de rechte grondt meede eens geweeten magh werden.

Hierop gedelibereert zijnde conformeerden haer de Edelen mette twee eerste pointen, maer belanghende het 3^e van ’t beschrijven der directeurs meenden ’tzelve ongeraeden te zijn ende dat nyet dan meerder disputen daeruyt souden staen te verwachten; meenden datte leeden zelffs die calculatie wel souden weeten te maecken sonder meerder onlusten te verwecken. Dan meest alle d’ andere leeden haer conformerende mettet rapport, is in dier voeghen meede geconcludeert ende specialijcken datte uytte respective directeurs ijder twee sullen werden ontbooden omme ten fine voors. tegens maendagh toecomende ’s avonts alhier in de herberge te weesen omme daeghs daeraen mette heeren commissarisen in besogne te treeden.

77. Ben om de tertiaen offte derdendaeghse cortse die mij overviel t’huys gebleeven tot maendaeghs den 2^en julii daeraenvolghende, wanneer dezelve mij weeder heefft beghonnen te verlaeten.

Stellingwerff heeft in zijn aantekeningen twee pagina’s open gelaten, blijkbaar in de hoop die later alsnog uit de aantekeningen van anderen te kunnen invullen. Dit is echter niet gebeurd.

78. Gehoort weesende ’t advijs van Zijn Hoogheyt over ’t besetten van de Weeser bij de coningh van Denemercken met een oorloghschip in ’t werck gestelt, daerdeur alle op- ende affghaende scheepen zeeckeren thol werdt affgeëyscht ende verstaen weesende dat sulcx onlijdelijck was ende mette beste manieren geweert soude moeten werden, is nae deliberatie verstaen dat aen den resident Cracouw weegens de gemeene regeringe brieven sullen werden geschreeven behelsende de reedenen waeromme ’tselve onrechtmatich ende voor deesen Staet ondraeghlijck is, om dezelve Zijn Ma.^t van Denemercken ten besten te representeren; dat teffens meede een serieuse missive zal werden geschreeven aen de eertsbisschop van Bremen met versoeck, dewijl bij ’t leste tractaet het weghneemen van de oorloghschepen opte Weeser bedongen is, dat daeromme ’tzelve gelieve bij zijn vaeder te procureren. Doch om in deesen van de reedenen gedient te connen worden die in den brieff geïnsereert souden connen werden, dat alvooren door eenige gecommitteerden ’tzelve tractaet van Breemen naerder sal werden geëxamineert; werdende hiertoe versocht een van den heeren van Dordrecht, Amsterdam ende Alckmaer.

79. Geleesen weesende zeecker missive van den heer van Ribencourt recommanderende ’t wisselen van de gevangenen te waeter opten ouden voet, is verstaen de saecke te laeten bij de laetste resolutie, te weeten dat men eerst sal affwachten de uytcompste van den tocht van den admirael op Hitlandt ende teffens van weederzijden trachten te becomen den staet ende ’t ghetal van alle gevangenen die weederzijts worden aengehouden.

80. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 13^e point van beschrijvinghe spreeckende van de continuatie van alle de middelen coomende in toecomende verpachtinge, als daer is ’t middel van ’t ghemael, bestiael ende van de bieren, worde bij alle leeden daerinne geconsenteert opten ouden voet, uytgeseyt Alckmaer die eenige particuliere consideratiën daerop hadden die zij tegens de naeste weecke souden openbaeren, ende Goude die de verhooginge van de scheepwaeren simpelijck excuseerden omdat daerdeur al de neeringe uyt haer stadt gediverteert werde ende dat de schippers selffs geen twaelff stuyvers meer wilden gheeven, maer geen booschot van haer stadt alles om nyet conden innekrijghen. Dan de andere leeden verstaende dat dit geen reeden was om ’t middel aff te schaffen maer wel om de excessen te weeren, is goedtgevonden op dat subject de saecke eens te resumeren.

81. Op het 15^e point spreeckende van ’t vergeeven van ’t president- ende griffiersampten in den Hoogen Raede, amplecteerden alle de leeden den lesten voorslagh van de heeren van Zeelandt, uytgeseyt Leyden ende wij die sustineerden dat de nominatie totte vacante plaetsen gedaen most werden volgens het onderling tractaet sonder de leeden van een lichaem te separeren. Daerbij persisterende is de saecke opgehouden moeten werden om te sien off eenige naerder expediënten connen werden verdaght.

82. Belanghende het different tusschen de provintie van Hollant ende Zeelandt concernerende ’t fiscael- ende procureur-generaelsampt meede naerder omvraege gedaen werdende, verstonden de meeste leeden ’t meeste gelijck voor de provintie van Hollandt te weesen ende de reedenen van Zelandt ter contrariën maer subtiliteyten te weesen. Ende dewijl dezelve effenwel nyet en zijn te beweegen, dat men bij provisie een advocaet soude mogen stellen die de saecken crimineel ende van Domeynen van Holland alleen soude mogen administreren daerdoor Zelandt alderbest tot devotie [gebracht] souden connen werden; andere weeder vonden deese provisionele commissie nyet geraeden, maer beeter dat men nominatie van drye personen soude doen ende Sijn Hoogheyt versoecken daeruyt een te willen kiesen om ons tegens Zelandt gelijck te stellen, die sulcks alreede heefft gedaen. Die van Amsterdam meenden datte reedenen voor Hollandt so heel vast nyet en ginghen ende daerom best te sullen weesen in deesen met accommodatie te ghaen. Sloegen voor dat men de beurte van Kindtschot voor de eerste soude neemen ende datte tweede hier behoort te volghen ende dat alsdan de beurte van Zeelandt soude opcomen. Dan is om de variëteyt van deese opiniën de saecke opgehouden moeten worden in resumptie.

83. Noch sijn voor geweest eenige particuliere zaecken die aen advijs gestelt zijn ende naerderhandt sullen dienen.

84. De gedeputeerden van de classe van der Goude 26 maenden langh gecontinueert hebbende om te hebben betaelinge van de oncosten ter Goude over de onlusten aldaer in de kercke ontstaen gemaeckt, bedraeghende alsnoch per reste een somme van 1627 £, ende dewijl de heeren van der Goude onwillich blijven, versoeckende bij ’t landt haer dezelve te mogen werden goedghedaen, zijn de heeren van der Goude naerder op deesen gesommeert, die daerop verclaerden dat alreede een somme van 43 à 4400 £ op betaelt was ende de vordere posten bestaende in daghelden, verteerde Spaensse wijn, brandewijn ende tabacque, seer onreedelijck geëxtendeert t’eenemael ongefondeert waeren, waeromme oock haer principaelen tot eenige vorder betaelinge nyet beweeght conden werden, hadden sij op haer eenige actie dat haer moghten roepen voor de justitie.

Hierop gedelibereert zijnde sijn de heeren van der Goude versocht tegens de declaratie te willen diminueren ende ’t surplus betaelen om deese luyden eens in ruste te stellen. Dan costen effenwel die conclusie nyet aenneemen, sodatte saecke daeghs daeraen geresumeert zijnde, goedtgevonden is de heeren Committeerde Raden te authoriseren om die van der Goude gehoort, deese questie mette meeste menage van ’t landt aff te maecken.

85. Schepenen ende regeerders van de westzijde van Sardam is toegestaen tottet maecken van een nyeuwe kerck te mogen lichten op interest de noodighe penningen ende dat haere successeurs ’tzelve voor wel ghedaen sullen moeten opneemen ende nyet mogen tegenspreecken, mits blijckende datte zelve penningen tottet maecken van dezelve kerck sijn geïmploieert.

86. Den geweldigen Elsevier tot Rotterdam 50.000 £ alreede aen oncosten voor de Spaensse gevangenen haere montcosten gemaeckt hebbende ende versoeckende bij leeninge hem weegen ’t landt eenige penningen verstreckt te mogen worden, alsso geen credijt noch middelen heefft dezelve langher te onderhouden, is verstaen dat alvooren lijste sal hebben over te leeveren van alle gevangenen die hij in ’t beghinne heefft gehadt ende noch jegenwoordigh is hebbende.

87. Op ’t gemoveerde van Dordrecht teneynde eenparich de bieren ten plattenlande ghaende in de steeden gecollecteert ende betaelt stonden mogen worden, verclaerden de heeren Edelen dat best weesen soude datten impost werde betaelt van de bieren van de stellinge ghaende, doch andere verclaerende sulcx onmogelijck te sijn, omdat onseecker is off aen burgers off tappers sullen werden geleevert ende die van Haerlem voornaemelijcken excuserende de bieren aen bierstallen geleevert die om de gemelte onseeckerheyt daeronder nyet beghreepen connen worden, is om deese dispariteyt geen conclusie inne genoomen connen werden.

88. Het 15^e point om een expediënt te vinden op ’t suppleren van de vacante president- ende griffiersampten van den Hoogen Raede de heeren van Leyden ende wij opiniatrerende, is nae deliberatie verstaen dat de reedenen bij de meeste leeden gemoveert bij die van Leyden ende Medenblick aen haer principalen naerder sullen worden gerepresenteert omme dezelve tot eenparicheyt mette andere leeden te beweegen; bij weygeringe dat op andere expediënten sal moeten werden gedacht.

89. Op ’t different tusschen deese provintie ende die van Zeelandt concernerende ’t vacerende fiscaels- ende procureur-generaelsampt meede resumptie gedaen zijnde, is verstaen datte reedenen pro et contra gededuceert, de heeren van de Reeckeninge ende Hollandse raeden in ’t Hoff ter handen zullen werden gestelt omme te dienen van hunnen advijse wat dat bij provisie ten dienste van deesen Staet in ’t particulier deesen aenghaende bij der handt genoomen ende gepractiseert behoort te worden.

90. Geleesen weesende het advijs van Zijn Hoogheyt van den 30^en junii belanghende de gevangenen van ’s viants sijden hier sittende off men dezelve om de schaersheyt van ’t volck nyet meede in dienst soude connen aenneemen, is nae deliberatie verstaen dat in gevolghe van de practijque van den viant oock bij deesen Staet in dienst sullen mogen werden genoomen uytte gevangene, geen Spagnerden weesende, sodanighe als haer vrijwilligh in dienst van den Staet willen begheeven, mits dezelve bij kleyne partijen over de scheepen verdeelende, ’t meerendeel in conformité van ’t gemelte advijs.

91. Noch zijn voor geweest eenige particuliere saecken van kleynen importantiën, daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

92. Aeryaen Vlack boeckdrucker tot Delfft versoeckende octroy om alleen voor den tijt van 10 jaeren te mogen drucken zeecker boeck van Seldenius handelende De jure naturali et gentium ad leges hæbreorum; is verstaen alvoren ’tzelve te doen examineren door de professoren van de juridice faculteyt tot Leyden offer yets inne is voor den dienst van den lande prejudiciabel, omme alsdan op gedisponeert te werden.

93. Die van der Goude effter gesommeert zijnde haer naerder te willen verclaeren op ’t consent van de scheepsbieren, seggen daertoe ongelast te sijn, maer in cas alle leeden met ernst wilde aenneemen dit middel te practiseren, dat zij dan tevreeden waeren te schrijven om naerder last. Welckenvolgens goedtgevonden is de intentie van alle de leeden op naernoen dienthalven eens naerder te verstaen.

94. Opte clachten van de vrouwen ende vrunden van de gevangenen te waeter aen d’ander zijde sittende, verclaerende met huysen vol kinderen te sitten sonder de mondt te connen openhouden ende versoeckende derhalven relaxatie van haer mannen ende consent tot de wisselinge, wierde verstaen om reedenen van staet daertoe voor alsnu geen apparentie te weesen. Dan wierde effenwel in omvraege gebracht off men om deese vrouwen haer patientie wat draeghelijcker te maecken de steeden van Rotterdam ende Enckhuysen nyet en soude mogen authoriseren een ooghe opte voors. arme huysgesinnen te hebben ende d’zelve behoorlijcke versorginge te doen, mits dat haer ’tzelve op haer declaratie bij ’t landt weeder soude werden goedtghedaen, conden de meeste leeden daertoe verstaen, mits datte respective magistraten van de steeden in ’t ghemeen daertoe souden mogen werden geauthoriseert. Alckmaer ende eenige volgende wilden alvooren lijste geëxhibeert hebben van ’t getal van sodanige behoefftige huysen ende personen. Wij verclaerden ’tzelve een nyeuwigheyt ende van een zeer schadelijcke consequentie voor ’t landt te weesen ende daerom gansch ondienstigh ende ongeraeden. Warender eenighe arme luyden ende huysen die om ’t missen van haer mannen de cost nyet en conden krijgen, dat die nae ouder gewoonte bij de steeden ende armehuysen de handt behoort gebooden te worden ende nyet bij ’t landt; dat bij dit middel wel sulcken kladde soude connen werden aengeset also men over een gemeene beurse gewoon is ruym te weesen, dat men nyet weeten soude waer de penningen te vinden. Om deese dispariteyt van opiniën is goedtgevonden deese zaecke uyt te stellen totdat overgesonden sullen weesen de lijsten van de gevangenen van deese zijde aen ’s viants sijde sittende.

95. Noch zijn voorgeweest eenige particuliere requesten daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is ende andere die aen advijs ghestelt zijn ende naderhandt sullen dienen.

96. Johannes Walaeus Modius professor tot Leyden is toegestaen attache aen sijn becomen octroy ter Generaliteyt om voor den tijdt van zeeven jaeren alleen te mogen doen drucken zeeckere locos communes theologiae bij zijn saeligher vaeder in sijn leeven tesaemen gestelt.

97. De replycquen van de universiteyt tot Leyden in de questie tegens den bailliuw van Rijnlandt noopende ’t recht van judicature over den gedaenen manslagh, is verstaen dat gestelt zal worden in handen van de voors. bailliu om daertegens te dupliceren.

98. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 16^e point omme de binnenschippers het leeger dienende haere leggelten te verhoogen à l’advenant die van Zelandt, werden bij verscheyden leeden ’tzelve reedelijck geoordelt ende voornaemelijck bij Hoorn ende Enckhuysen zeer op geïnsisteert. Dan de meeste leeden verstaende dat dit een saecke weesen soude van seer grooten ende schadelijcken gevolgh die ’t landt met een excessive somme jaerlijcx soude beswaeren, behalven dat volgens ’t geadviseerde van den Raedt van State de lijste van de betaelinge bij de provintiën nu eenparichlijck ingewillicht ende geaccordeert sijnde weederomme omverre gestooten ende in voorgaende verwarringe ende onseeckerheyt tot nadeel van ’t landt soude werden gebracht, in voegen datte leeden ende provintiën naederhandt nyet en souden weesen te accorderen. Oordelden daeromme dat beeter was dat ordre gestelt mocht werden tot precijse betaelinge van de schippers ende dat daermeede deselve contentement soude connen werden ghedaen mits dat teffens ordre soude werden gestelt dat de heeren van Zelandt de haere nyet hoogher en tracteren als bij andere provintiën conform de lijste werdt gedaen. In welcker voeghen eyntelijck geconcludeert is geworden ende sijn teffens de heeren Committeerde Raeden gelast haer te conformeren in wat voegen de heeren van Zeelandt haere schippers gewoon zijn te tracteren omme daervan rapport gedaen sijnde naerder inne te resolveren.

99. De leeden gesommeert sijnde off ernst hebben in cas van eenparicheyt de verhooginge van de scheepsbieren yeder in den sijnen te practiseren, verclaerden gesaementlijcken daertoe geneegen te weesen, uytgeseyt Goude die daervan wilde refereren ende om naerder last schrijven. Waerbij de saecke is gelaeten ende daerbij verstaen datte abuysen bij de leeden naerder sullen werden geopenbaert omme daernae dezelve te beeter te connen remediëren ende de verhooginge nae behooren in train brenghen.

100. Noch is gedisponeert op eenige particuliere requesten daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

101. Is bij den gedeputeerden opte seesaecken besognerende gerapporteert hoe dat sij bij de respective directeurs ende haere lijsten ende demonstratiën ad oculum bericht worden dat generalijck yeder matroos hoofft voor hoofft getracteert can worden met vijff stuyvers vijf penningen, welcke verschaffinge van vivres soo bij ’t landt moght werden gedaen ende nyet bij de capiteynen, jaerlijcx over de 90 scheepen van ’t lant soude connen geproffiteert werden een somme van 600.000 £; dat sij daeromme nyet ongeraeden souden vinden dat alle de oorloghschepen van ’t landt op eenen voet getracteert ende vanweeghen ’t gemeene landt de cost soude mogen werden verschafft ende dat daertoe een bequaem fons soude mogen werden beraempt, daerover men beesigh is naerder te besogneren, sullende nyet alleen hierdoor so grooten vordel werden geconsequeert, maer, ’tgunt noch considerabeler is, de scheepen deurgaens in zee gehouden ende alsso den dienst van de zaecken ter zee te beeter connen werden betracht. Dan souden meede goedtvinden dat ter Generaliteyt werde gedenunchieert dat men alhier beesigh is naerder te resolveren belanghende ’t eenparich schaffen aen alle de oorloghscheepen ende daerop gheerne soude verstaen ’t advijs van de respective Collegen ter Admiraliteyt off op den voorgeslaegen voet de schaffinge vanweegen ’t landt soude connen werden ghedaen; mitsgaders overleeveringe van een staet wat sij op deesen voet souden van doen hebben tot sub[si]die om dese schaffinge te connen procureren.

Hierop gedelibereert zijnde waeren de heeren Edelen, Dordrecht, Haerlem ende verscheyden leeden van advijs dat om reedenen bij den gedeputeerden geallegeert de verschaffinge van vivres bij ’t landt behoort te werden ghedaen, doch met distinctie: te weeten de custscheepen bij de respective gedeputeerden ter Generaliteyt in ’t College ter Admiraliteyt sittende die haer eygen schult daervan behooren te maecken als voor deesen de directeurs, mits haer weeder elck in den zijnen doende guaranderen ende verseeckeren als nae behooren; doch de convoiers bij ’t heele College op sodanigen voet ende ordre als daer soude mogen werden beraempt, mits dat dezelve vanweegen de Generaliteyt sullen werden versocht haer advijs te openen over de lijste ende opten voet van deese schaffinge off daer yet tegen hebben; so nyet om teffens een staet over te leeveren wat sij op deesen voet ende om de schaffinge te connen versorghen tot nootlijcke subsidie elck in den sijnen souden moghen hebben van doen. Doch de meeste leeden van ons quartier versoeckende copye van deese lijste ende calculatie van de voors. directeurs ende om dezelve metten haeren te communiceren en naerder last te becomen, is ’tzelve toegestaen, doch dien onvermindert goedtgevonden de Admiraliteyten haer advijs ende staet deur de Staten-Generael preparatorie te versoecken, werdende oock de leden aengemaent om ’t besogne belanghende ’t vinden van penningen ende middelen hiertoe noodigh te voltrecken ende de directeurs voor haere moeyten bedanckt ende gedimitteert.

102. Geleesen weesende het advijs van de heeren Committeerde Raden op ’t versoeck van den pachter van de Wormer belanghende ’t gebacken broodt uyttet Stifft van Utert in deese provintie gebracht werdende. Is nae deliberatie verstaen dat de ordonnantie mette resolutie sal werden geamplieert ende den gemelten pachter toegestaen den heelen impost metten halve van ’t zelve broodt op ’t incomen te mogen ontfangen, mits den halven impost dat is 1/3 weederomme uytkeerende aen den pachter daer ’tzelve broodt sal werden geconsumeert ende alles in de ordonnantie claer geëxtendeert, opdatte pachters van andere plaetsen kennisse daeraff mogen hebben.

103. Sijn geleesen drye concepten bij den Raedt van State innegestelt opte goude ende zijde laeckenen, zuyckeren ende syropen ende booter buytensduyns omme te dienen voor generale middelen van alle de provintiën ten behoeve van de zaecken van de zee, daeruyt bij de respective leeden copye werde versocht om die met haer principalen te mogen communiceren.

104. Denzelven Raedt van State versoeckende serieuselijck in faveur van de fortificatiewerckers aen den forten voor Breda dat toch eyntelijck gefurneert moghte worden de quote deeser provintie in de leste 50.000 £, dewijl alle de andere provintiën alreede souden hebben betaelt, is verstaen dat daervan alvooren naerder blijck van zal moeten werden gethoont.

105. Op ’t 16^e point van de beschrijvinge spreeckende van ’t verminderen van de bursalen in ’t College tot Leyden meede naerder in omvraege ghedaen weesende, wierde verstaen dat alvooren ’t advijs van den regens van ’tzelve College daerop soude moeten werden gehoort, naedatte jegenwoordige constitutie van ’tzelve College alsnu leyt ende althans soude mogen requireren.

106. Den kerckenraedt van den Leydtschendam versoeckende subsidie tottet opmaecken van een kerckjen, is verstaen ’tzelve een godtsdienstich werck te weesen ende daerom goedtgevonden dezelve tot een subsidie toe te staen een somme van 250 £.

107. Noch zijn voorgeweest ende is gedisponeert in eenige cleyne versoecken nyet waerdigh omme notitie van gehouden te werden.

108. Op ’t gemoveerde van de heeren van Amsterdam is verstaen dat ter Generaliteyt zal werden geprocureert datte wijnen bij Zijn Ma.^t van Denemercken deur sijn resident Tanneke alhier versocht vrij ende sonder eenige belastinge derwaertaen mogen passeren, mits dattenzelven resident in toecomende sorghe sal draeghen dat nae ouder gewoonte alvooren weegen Sijn Ma.^t brieven ten zelven eynde aen de heeren Staten mogen werden geëxpedieert.

109. Is bij den gedeputeerden opte zeezaecken rapport gedaen van de advijsen van de leeden concernerende het fons ende middelen te vinden tot betaelinge van de Zeeusse cruyssers, de custscheepen ende de convoiers. Verclaeren belanghende de cruyssers in Zeelandt dat alvooren staet behoort overgebracht te worden wat over genomen prinssen aen ’t landt ten affteren sijn ende dat alsdan bij den ontfanger-generael een somme van 200.000 £ soude mogen worden genegotieert omme daeruyt aen dezelve satisfactie gedaen te worden, weeder te vinden uytte drye Generaliteyts middelen voor deesen bij den Raedt van State voorgeslaegen, beneffens het cleynzeeghel. Belanghende de 58 convoiers dat de respective Colleges behooren te werden versocht een lijste te maecken ende over te leeveren van ’t cort dat ijder tot sijne equippage ende schaffinge van vivres van nooden heefft ende dattet zelve cort bij de ontfangers van de convoien meede soude mogen werden genegotieert; dat oock de lijste van de convoien naegesien ende volgens ’t lest gebesogneerde op eenige spetiën soude mogen werden verhooght ende alsdan verpacht, daertoe de heeren van Amsterdam meede souden dienen gedisponeert.

Belanghende het corpus van de 32 custscheepen, dat daertoe het last- ende veylgelt ingewillicht soude behooren te worden ende Zeelandt, is ’t mogelijck, toe gedisponeert. So nyett, dat alsdan met Vrieslandt sal dienen getenteert off op zeeckere moderatie met die van Vrieslandt daervan nyet een provintiael middel van soude connen werden ghemaeckt. Dan dat verscheyden leeden van deese poincten alvooren ghaerne wilden refereren, sonderlinge de negotiatie van de ontfangers der convoien aenghaende, dat eenige seer bedenckelijck oordelden, oock ondraeghelijck.

Hierop gedelibereert sijnde, conformeerden haer de meeste leeden met dit rapport; dan in eenige poincten een weynigh variërende, is goedtgevonden dat den pensionaris Cats dit rapport nae de intentie van de leeden zal extenderen ende dan effter in omvraege brengen omme naerder geventileert te worden.

110. Is daernae in lange ende breede rapport gedaen van de questiën van de pachters van de ontgrondinge van den turff van de jaere 1629 aff totten jaere 1639 incluys, sustinerende over de non-prestatie van de ordonnantie in verscheyden deelen over de 240.000 £ verlooren te hebben, daervan wel eenige telle quelle satisfactie aen haer is ghedaen, maer op verre nae, so sij meenen, nyet egualerende haere geleeden schaede. Waeren van meeninge dat men om de geallegeerde reedenen haer noch eenigh meerdere satisfactie soude behooren te doen. Hierop gedelibereert zijnde, is goedgevonden de heeren commissarisen te versoecken om te dienen van hunnen advijse wat sij oordeelen datte respective pachters boven de voorghaende remissie noch behoort te werden toegevoeght.

111. Die van Rotterdam proponeerden datte predicanten van Schielandt alsnoch continueren om de predicanten binnen haer stadt staende voor onwettige uyt te krijten ende daerdoor verhinderen dat geene van dezelve op eenige synode worde gecommitteert, daerdoor geschaepen is dat alle ouwe onlusten, deur ordre van Zijn Hoogheyt ende van de opper-regeringe met interventie van eenige kerckelijcke gecommitteerden eens geslist ende bijgeleyt, weeder opte baene gebracht ende opgeweckt sullen worden, tot geen kleyne ontrustinge van de gemeente ende ingeseetenen haeres stadts in ’t particulier ende geen minder ondienst van de kercken in ’t gemeen; dat daerom verscheyden treffelijcke vreedelievende predicanten van opinie sijn ende ten dien eynde verscheyden leeden hebben aengesproocken dat sulcx in tijdts voorgecomen ende van hoogerhandt die van de classe van Schielandt sodanighe maniere van doen verboden ende deur de synode geïnterdiceert moght werden; versoeckende dat haer hiertoe de handt gebooden moght werden.

Hierop gedelibereert zijnde wierde eenparichlijcken bij alle leeden geoordelt dat dit een saecke was die tot groote onruste van nyeus soude connen gedijen ende is daerom geresolveert datte heeren commissarisen vanweegen den Staet op ’t synode binnen der Goude gecommitteert aengeschreeven sal werden omme in ’tzelve synode te procureren dat alle de predicanten van Schielandt ontbooden ende expresselijck geïnterdiceert magh werden sodanige sustenuen langer bij haer zelven ende onder haer gemeenten te voeden ende teffens meede die van den synode aen te maenen dat in ’t convoceren ende deputeeren totte synode sowel opte predicanten van Rotterdam als andere nae geleegentheyt van haere ghaeven behoorlijcke achtinge magh werden ghenoomen.

112. Sijn binnengestaen de directeurs van ’t Noorderquartier te kennen gheevende dat van de lest geconsenteerde 102.200 £ haer bij de vergaderinge toegestaen uyt handen van Committeerde Raden tot Hoorn te mogen ontfangen, 50.000 £ aen de Admiraliteyten gediverteert was ende dat noch bij de stadt Medenblick ingehouden wierde 6.300 £ uyt zeeckere consideratiën, sodat zij maer 63.700 £ ontfangen hebben. Ende daeromme mette maentgelden die alsnoch te betaelen staen aen ’t volck dat uytter zee opcomen zullen, noch tecort sullen comen tenmintsten een somme van 110.881 £. Versochten daeromme alsso van haer dienst ontslaegen zijn, oock deese penningen haer promptelijcken gefurneert ende de heeren van Medenblick tot furnissement van haere affterstal gedisponeert ende in allen gevalle de Committeerde Raden van ’t Noorderquartier daertoe geauthoriseert te mogen werden.

Hierop gedelibereert zijnde verclaerden de heeren van Amsterdam meede voor haere directeurs noch 65.000 £ te moeten hebben ende die van de Mase meede noch een somme van 50.000 £; sodat eyntelijck verstaen ende geresolveert is datte heeren Committeerde Raden een lijste sullen maecken van al ’tgheene de saemene directeurs noch ten affteren zijn, ende dat naegesien zijnde den brieff van de Committeerde Raden van ’t Noorderquartier ende de resolutie lestmael voor de supplianten genomen, alsdan opte eenpaerige betaelinge naerder zal werden geresolveert.

113. Is bij de leeden rapport gedaen vande remonstrantie bij den heere orateur Hagha ingeleevert belanghende het senden van een anderen orateur derwaertsaen, verclaeren datte zelve steunt op reedenen van staet mitsgaders opte nutticheyt ende dienst van de commerciën van ’t zelve rijck; dat daerom het tractament van den orateur bij ’t landt, maer de jaerlijcxe donativen bij de commerciën behooren te worden betaelt op sodanigen voet als men mette handelaers op Levanten best soude connen overeencomen. Dan omme in deesen met volcomen kennisse te ghaen, meenden datten gemelten orateur Hagha soude behooren versocht te worden om openinge ende specificatie te doen wat somme de donativen ende presenten jaerlijcx wel comen te importeren ende op wat voet dezelve uytte commmerciën best souden connen werden gevonden om alsdan de directeurs van de Levantisen handel op gehoort naerder in de saecke te mogen resolveren.

Hierop gedelibereert zijnde is bij alle leeden met dit rapport geconfirmeert ende teffens verstaen datte eerste gronden van deese zaecke ter Generaliteyt meede opgesocht ende ter vergaderinge geëxhibeert sullen werden.

114. De heeren commissarisen geëxamineert hebbende de requesten van de pachters van de ontgrondinge ende adviserende wat remissiën dezelve respectivelijck boven voorghaende noch soude behooren toegestaen te werden, verclaeren:

dat Pieter van Leeuwen pachter van ’t jaer ingegaen 1^a augusti 1629 ende 1630 pretenderende 78.000 £ verlooren te hebben boven sijn voorgaende 16.000 £, noch 4000 £ behoort geremitteert te werden; blijvende dan te quaed noch een somme van ƒ 14.179 £;

dat Jan Rochusz. pachter van ’t jaer inghaende 1^a augusti 1631 pretenderende 66.000 £ aen schaede geleeden te hebben, boven de genooten 11.800 £ noch behoort te genyeten 1.200 £; blijvende dan te quaed noch een somme van ƒ 7000 £;

dat Jan Jansz. Coningh pachter van de impost ingegaen 1^a augusti 1632 pretenderende 55.400 £ verlooren te hebben, boven sijn vorighe 10.000 £ noch 1000 £ behoorde te genyeten; blijvende te quaed ƒ 17.000 £;

datten pachter De Hoogh van ’t jaer 1633 pretenderende 40.100 £ verlooren te hebben, met zijn genooten remissie van 7.500 £ behoort contentement te neemen, blijvende dan noch te quaedt ƒ 22.500 £ ten waere om de gepretendeerde vrijdom bij eenige cleyne steeden als Asperen, Heuckelum, Leerdam, Vianen etc. ende om de verdragen[?] aen eenige dorpen bij de regeeringe toegestaen alsmeede om de disputen van Jaesvelt, de heeren Staten tot eenige meerder remissie moghten beweeght werden.

Hierop gedelibereert zijnde is met dit rapport geconformeert ende verstaen datte respective pachters oock deese remissie zal worden toeghestaen, mits dattet restant van yeder alsdan promptelijck meede sal moeten werden voldaen op peene van te verliesen het effect van deese ende voorighe concessiën.

115. Is gedaen lecture van de extensie van de resolutiën opte zeezaecken genomen roerende het schaffen bij ’t landt ende het vinden van ’t gelt totte cruyssers, custscheepen ende convoiers bij den raedtpensionaris ingestelt, ende bij alle leeden verclaert de extensie wel ghedaen te weesen ende datte leeden daeruyt copye volgen zal om dezelve met haer principalen te mogen communiceren, blijvende voorige resolutie genomen in faveur van de premiepenningen voor de directeurs opte Oost- ende Noordzee deur deesen onvermindert ende ongeprejudiceert.

116. Den thresorier Brasser binnenstaende ende adviserende van de gelegentheyt van de Brandenburchse penningen bij den ontfanger Hoeffijser gelicht, verclaert dat twee gedeputeerden uytten Raedt gereedt zijn om de executie boven in ’t werck te stellen ’t sij op de thollen off domeynen ende landtgoederen.

Dan dat d’zelve gedeputeerden meede gelast zijn eenige fortificatiewercken van de frontieren wat te doen repareren ende daertoe geerne alvooren een somme van 100.000 £ meede souden neemen, daervan de quote van andere provintiën gereedt leyt ende op Hollandts quote noch 20.000 £ tecort compt, verseeckerende ’tzelve gelt gefurneert moght werden daermeede de gedeputeerden datelijck souden vertrecken.

Hierop gedelibereert zijnde, wierde verstaen deesen zaecken met malcanderen nyet gemeens te hebben ende dat daerom ter Generaliteyt aengehouden zal worden dat deese gedeputeerden mogen werden gelast dien onaengesien haer commissie bij der handt te neemen ende te voltrecken, mits dat tottet furnissement van ’t gemelte cort meede alle goede debvoiren sullen worden ghedaen.

117. De bedijckers van de Schalsmeer is toegestaen prolongatie van vrijdommen boven de vorige concessie, van de recognitie noch vijff jaeren ende van alle de andere middelen t’saemen vijfftien jaeren om de ghroote swaricheeden in dezelve bedijckinge steeckende; alles in conformité van ’t geadviseerde van de heeren van de Reeckeninge inghangh te neemen naedatte cavelinge zal zijn ghedaen.

118. Is geleesen een missive van de heeren Staten-Generael van den 26^en junii bij dewelcke overgesonden wierden de exemplaeren van het placcaet ter Generaliteyt beraempt tegens het ruïneren van de brouwerstonnen, met versoeck dat allomme meede zelffs in deese provintie moghten worden gepubliceert. Is goedtgevonden dezelve over te neemen ende aen de respective leeden ten fine voors. te handighen.

119. Noch zijn geleesen een goede partije requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te werden.

120. Geleesen weesende ’t advijs van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier opte requeste van den pachter van de bieren tot Medenblick, te weeten van Herman Wijardsz., van inhoude datten zelven over zijne clachten eenige reedelijcke remissie behoort te worden gedaen offte om ’t gevoeghlijcxste den pacht voor noch een jaer bij continuatie gegunt voor een redelijcke somme. Is bij alle leeden deese continuatie als prejudiciabel voor ’t landt affgeslaeghen ende goedtgevonden den requeste effter te renvoieren aen dezelve Gecommitteerde Raeden omme reguard genomen zijnde op voorghaende jaeren te adviseren wat somme de suppliant behoort te werden geremitteert.

121. Opte clachten van de heeren van Monnickedam tegens Heyn Claesz. secretaris van Waterlandt van dat nyettegenstaende de contrarie resolutie van deese vergaderinge nu drye jaeren langh getraineert heefft omme hem in haer stadt metderwoon te begheeven, zelffs oock tegens zijn eyghen beloffte, met versoeck dat daertoe gecompelleert moght werden, is nae deliberatie verstaen dat vanweegen de vergaderinge brieven sullen werden geschreeven aen denzelven Heyn Claesz. met last omme binnen zes weeken hem alsnoch binnen Monnickedam metterwoon te begheeven off dat in conformité van ’t versoeck van de voors. heeren van Monnickedam bij andere weeghen daertegens zal werden voorsien.

122. Zijn binnengestaen twee gedeputeerden van Utrecht versoeckende dat toch eyntelijck alsnu affgedaen mochte worden de belastinge bij deese provintie op ’t broodt ende bisschuyt uyttet Sticht comende geleyt, volgens de voorslaegen bij weederzijdts gedeputeerden lest ghedaen ende alsnu bij haer geapprobeert, daermeede dezelve zijn vertrocken. Ter occasie van deesen verhaelt weesende wat voor voorslaegen dat waeren, is verclaert daerinne te bestaen dattet broodt uyttet Sticht comende eens den Hollandschen impost soude betaelen, maer deurvaerende nae Vrieslandt ende elders alleen cautie stellen van billet te sullen verthonen dat buyten Hollandt waeren vercofft ende ’tzelve billet verthonende daermeede vrij sijn, doch bij gebreecke noch een halven impost sullen moeten betaelen; dat meede weederzijdts uyt yeder provintie in anders geen meer backers sullen mogen comen wonen als daer tegenwoordigh zijn. Is in deliberatie geleyt wat in deesen te doen soude staen ende eyntelijck geresolveert best te wesen datte questie met Utrecht nyet stucksgewijse maer ten principale ende oock opte bieren werde affgedaen. Ende dat men daeromme volgens de laetste resolutie de verpachtinge zijn voortgangh soude doen neemen ende hierentusschen met alle middelen helpen bearbeyden dat nyet alleen de questie van de beswaernisse van de Hollandse bieren bij ’t Sticht gedaen werden affgeschafft ende daerover mette gedeputeerden van Utrecht in naerder conferentie gecomen, maer de egualisatie van de middelen selve, is ’t doenlijck, magh werden geresolveert ende in train gebracht.

123. Uytte brieven van de ambassadeurs nae Sweeden verstaen weesende datten graeff van Oldenborch met eenige aken opten Weesar den thol beghint inne te vorderen van de waren zelffs meede nae deese landen toe ghaende, nyettegenstaende het proces dat hij dienthalven uytstaende heefft voor ’t keyserlijcke hoff noch ongedecideert is, is in deliberatie geleyt wat hiertegens te doen tot conservatie van den vrijdom der commerciën, alsmeede off de vergaderinge goedt can vinden dat Abraham Boreel bij de voors. ambassadeurs tot Hamburch gelaeten om de correspondentiën tusschen haer en deesen Staet te beeter te continueren, aldaer zal worden aengehouden; ’twelck de provintiën bedenckelijck ende onnoodigh oordelen, so bij den heere Broekhoven uytter Generaliteyt werde inneghebracht. Is nae deliberatie verstaen, dewijl de ambassadeurs mentie maecken van deesenaenghaende met commissarisen naerder gesproocken te weesen, dat alvooren in deesen te treeden zal worden gehoort het advijs van de heeren commissarisen die over de instructie hebben geghaen, wat sij oordelen dat in ’t eene ende ’t andere behoort ghedaen te worden.

124. Den kerckenraedt van Den Bosch effter instantiën doende omme in ’t synodus van Gorchem te mogen compareren als een halff classis, ende de andere provintiën daertoe inclinerende, is verstaen alvooren daerop te verstaen ende te hooren het advijs van de synode jeghenwoordigh vergadert binnen der Gouwe.

125. Die van Groningen bij missive van den lesten junii adviserende dat sij tevreeden zijn het placcaet van de Munte in den haeren te publiceren ende te practiseren, is verstaen dat gelijcke verklaeringe van de andere provintiën becomen weesende, alsdan meede allomme totte publicatie ende generale practijcque ordre sal werden gestelt.

126. De directeurs van ’t Noorderquartier effter instantiën doende dat tot betaelinge van de 110.000 £ die sij aen haere equippage noch ten affteren sullen comen, ordre mocht werden gestelt ende bij provisie dat Committeerde Raden van ’t Noorderquartier moghten werden gelast haer aen te tellen de 45.880 £ bij haer alsnoch uytte leste negotiatie van 1.800.000 £ in voorraedt sijnde, opdat met haere administratie oock de clachten ende aenloopen van diegheene die haer gecrediteert hebben mogen comen te cesseren, is bij deese occasie geleesen de resolutie op dit subject genomen, alsmeede de missive van Committeerde Raden van ’t Noorderquartier van den 27^en junii, bij dewelcke bleeck dat voor de Admiraliteyten hadden ingehouden 200.000 £ ende noch daerenboven voor Morgan ende Colpeeper 17.000 £; dat aen Committeerde Raden alhier hadden overgesonden 65.000 £ ende noch bij haer hadden 45.880 £ om aen de directeurs van de custscheepen te betaelen, so de vergaderinge sulcx goedtvondt.

Hierop gedelibereert weesende sustineerden alle de leeden van ’t Zuyderquartier dat bij ons nyet ter goeder trouwen wierde gegaen, dat volgens de resolutie uytte 200.000 £ de Admiraliteyten ende custscheepen van dat quartier beneffens het affterstal van Morgan verstaen is betaelt te sullen moeten werden, ende dat de reste alhier suyver most werden gebracht; versochten ’tzelve alsnoch ghedaen te mogen worden ende dat die van ’t quartier haer eyntelijcken eens meede wilden suyveren van de 2.200.000 £ die sij uyt vorighe negotiatiën noch alhier ten affteren zijn. Die van ons quartier daertegens sustinerende datte resolutie voor haer lagh ende claer gestelt wierde dat aen de Admiraliteyten van ’t quartier 200.000 £ ende dat aen de directeurs van de custscheepen uytte vordere penningen meede betalinge soude worde gedaen, hoewel belangende de penningen van de colonel Morgan eenige duysterheyt moght zijn, dat een cleyne somme was ende in allen gevalle bij Enckhuysen gerestitueert soude moeten werden, ende daerom verstaende dattet versoeck van de directeurs reedelijck was ende tot betalinge prompte ordre behoort te werden gestelt.

Is eyntelijcken geconcludeert datte supplianten gerenvoieert sullen worden aen Committeerde Raden van ’t Noorderquartier om aldaer weegen haer affterstal provisionelijck ende soveel als mogelijcken is satisfactie ende contentement te becomen, werdende ’t naerder examen van de resolutie hoeverre de Committeerde Raden bij dezelve tottet inhouden van de penningen mogen gerechticht sijn, uytgestelt tot beeter gelegentheyt.

127. Is ghedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genoomen die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert. Uytgeseyt dat bij de andere leeden nyet geadvoieert conde werden de verclaeringe bij de stadt Hoorn gedaen op ’t consent gedraegen voor de gemeene solliciteurs, van inhoude dat sij deesenaenghaende aenmaenen de solliciteurs betaelinge te doen, mits dat totte betaelinge van de zeezaecken meede naerder ordre soude moeten werden gestelt, off dat sij tot mainctement van dezelve de ordinaris ende extraordinaris middelen daervooren souden aentasten. Werdende verstaen dat deese verclaeringe geroieert soude werden offte andersints daerbij aengeteyckent dat bij alle andere leeden deese verclaringe werdt gedisavoieert.

128. Daernae wierde bij de heeren van der Goude schrifftelijck innegegeeven de reedenen ende middelen waermeede zij ordelen datte ordonnantie van de bieren behoort te worden geamplieert indien men van verhooginge van de scheepsbieren yet goedts wil verwachten ende sonder ’twelcke sij haer genootsaeckt vinden het point te excuseren, meest daerin bestaende dat geen scheepen ten plattenlande eenige bieren souden mogen inneemen, alwaer ’t schoon datte schippers daer moghten wonen; dat alle damceelen souden werden affgeschafft ende die bier begeerde dat hij een billet van den pachter sijnder residentie soude moeten meedeneemen inhoudende de quantiteyt ende qualiteyt van de bieren die sij souden begheeren ende dat hetzelve bier innegenomen hebbende, van de pachter derzelver plaetse een billet daervan souden meedeneemen omme den pachter haerder residentie te verthonen; dat oock den impost van de bieren in de steeden alleen soude moeten werden betaelt ende dat geen bieren als tappersbieren ten plattenlande souden werden verpacht ende eyntelijck dattet 21^e ende 25^e articule van de ordonnantie allomme eenparichlijcken ende precijselijcken souden moeten werden gepractiseert.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de heeren Committeerde Raeden deese poincten in handen te stellen omme die van der Goude op gehoort te dienen van hunnen advijse, wat sij oordelen dat deesenaenghaende vastgestelt ende geremedieert soude moeten werden.

129. De pachters van de ontgrondinge mette leste remissie geen contentement neemende, presenterende bij eede te verclaeren veel meer om de non-prestatie verlooren te hebben als haer tot noch toe geremitteert is ende versoeckende daeromme haer geen ongelijck gevercht te moeten werden, off weduwen ende weesen affgeperst tegens recht, dat tot aller ruïne soude mogen strecken.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te authoriseren om deesenaenghaende mette respective pachters naerder te verdraeghen op sodanigen voet als best mette selve sullen connen accorderen ende daervan rapport te doen binnen den tijdt van acht daeghen, om naederhandt finalijcken inne geresolveert te worden.

130. Noch is gedisponeert op eenige particuliere requesten.

131. Gehoort weesende ’t advijs van de heeren van de Reeckeninge opte requeste van schepenen ende regenten van Haringhcarspel van inhoude dat men de ingedijckte oude landen in de Witsmeer etc. soude mogen laeten volstaen mette oude verpondinge geduurende den vrijdom de meeren gegeeven ende datte verpondinge van de verdolven landen haer soude mogen werden geremitteert, is goedtgevonden dit advijs metten requeste ende stucken te stellen in handen van de heeren Committeerde Raeden van ’t Noorderquartier omme te dienen van heuren advijse.

132. Daernae geleesen weesende de resolutie van den 28^en may 1639 in faveur van den ontfanger Hoeffijser genomen, is nae deliberatie daerover alsnoch verstaen datte raeden ter Admiraliteyt tot Amsterdam sullen worden aengeschreeven om de obligatiën bij denzelven ontfanger gepasseert te teyckenen sonder effenwel daerdoor deese provintie in ’t particulier te engageren; wel verstaende datten Raedt van State zal werden aengemaent sonder vorder uytstel de executie van de Brandenburchse domeynen te bevorderen ende te voltrecken ende de gedeputeerden ten selven fine datelijcken doen affghaen met last om nyet te rusten totdat de intentie van de Staet sal sijn becomen.

133. Committeerde Raden adviserende hoe ’t staet mette betaelinge der provintiën belanghende de betaelinge van de penningen opte 200.000 £ geconsenteert tottet maecken van de fortificatiën voor Breda, verclaeren dat Groningen, Utert ende Zelandt haer quote hebben betaelt, dat Hollandt betaelt heefft zijn quote in 150.000 £, Overijsel ende Vrieslandt meede, doch ’t quartier van Nimmegen alleen in 100.000 £. Waerop gedelibereert zijnde verstaen is datte defectueuse provintiën meede haer met Hollandt gelijckgestelt hebbende totte vorder betalinge, weegens deese provintie meede ordre sal werden gestelt, so haest daertoe penningen sullen weesen geconsenteeert.

134. De heeren Committeerde Raden doende reïtereren haere vorige clachten ende onuytspreeckelijcke necessiteyt ende noot om gelt, heefft nae deliberatie geen ander conclusie inne genomen connen werden dan datte leeden versocht werden de besognes van eenige nyeuwe middelen in handen weesende aff te doen ende te voltrecken ende dat teffens de poincten van beschrijvinge effter sullen werden geresumeert omme te sien off daeruyt zal connen werden becomen; weesende vooralsnoch op so lossen grondt nyemant tot eenige negotiatie gelast.

135. Op ’t gemoveerde weegen de heeren van Dordrecht dat weegen het plattelandt allomme in de steeden collecteurs souden mogen werden gestelt, die van Gorchem voornaemelijcken eenige contrarie consideratiën hebbende, sustinerende de intentie van Dordrecht te weesen om daerdeur alle de brouwerijen uyt haer stadt te diverteren; is goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te versoecken deesenaenghaende te willen adviseren off ende hoeverre sulcx voor den lande dienstigh magh werden bevonden.

136 Is geleesen zeecker remonstrantie van eenige Portugeesche coopluyden trafficquerende op Salee, verclaerende de besendinge nae Maroco vooralsnu ondienstigh ende beeter te sullen weesen datte zelve werde geschorst ende dat vrundtschap moght werden gemaeckt met eenen Santo Mahomet die denzelven coningh van Maroco de meeste zeeplaetsen heefft affgenomen ende tot deesen Staet geaffectionneert is, hebbende alreede op zijn eygen beursse 17 gevangenen uytt deese landen aldaer doen lossen, versoeckende alleen die vrundschap dat hem 20.000 lb. cruyt ende 200 vierroers moghten werden toegesonden, waervan denzelven bij haer verzeeckert weesende dat sulcx hem nyet en soude werden geweygert. Versochten daeromme vrundtelijck dat onvermindert het verbot van den uytvoer van kruyt ende scherp, haer sulcx moght werden toegestaen ende teffens meede brieven gegeeven aen denzelven Santo bij dewelcke denzelven versocht moght werden den ingeseetenen van deesen Staet in haeren traffycquen ende commerciën opte zelve plaetsen te willen favoriseren ende de hand bieden, daerdeur denzelven buyten twijffel tot dienst van deesen Staet meer zal werden geobligeert.

Die van Amsterdam hebben dit versoeck met verscheyden reedenen gesecondeert, sodat nae lange deliberatie eyntelijcken goedtgevonden is dat eenige uyt deese vergaderinge sullen werden gecommitteert om mette gedeputeerden uytte Generaliteyt op dit subject de reedenen pro et contra eens naerder te examineren ende te dienen van rapport ende hunnen advijse ende dat interim de reyse van ’t schip van Lydekercke voor eenige daegen sal werden opgeschorst. Werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Dort, Amsterdam ende Hoorn.

137. De gedeputeerden van Utert binnenstaende, verclaeren mette resolutie op gisteren genomen geen contentement te connen neemen als strijdende mette Unie. Versochten daeromme alsnoch dat tenmintsten, so men het broodt bij den heer van Neederhorst in zijn district laeten backen nyet eximeren wil, het broot binnen Utrecht gebacken met eens den Hollandsen impost te betaelen, wilde laeten deurstaen ende teffens uytten arreste ontslaen de scheepen voor deesen in arrest genoomen. Is nae deliberatie verstaen te persisteren bij de resolutie ende te insisteren datte zaecke ten principale moght werden affgedaen ende dat ten zelven eynde van deese zijde commissarisen sullen werden gecommitteert om deesenaenghaende, mitsgaders op het grieff van de bieren, met die van Utrecht in naerder conferentie te comen, met versoeck dat die van Utrecht van haere zijde meede commissie van personen willen doen om de zaecke te entameren, ende om mette verpachtinge de heeren van Utrecht nyet buyten hoope te stellen dat deur commissarisen opte verpachtinge den ommestanders zal worden aengeseyt dat in cas van veranderinge geen actie offte eenige pretensie op ’t landt sullen blijven behouden.

138. Gehoort het rapport van de heeren commissarisen gebesogneert hebbende over de besettinge van de Weesar bij den graeff van Oldenburch ende Zijn Ma.^t van Denemercken gepractiseert mettet affneemen van de thollen, is nae deliberatie verstaen dat uyt crachte van ’t 6^e articule van ’t naerder tractaet tusschen den stadt Bremen ende den aertsbisschop aengeghaen, denzelven aertsbisschop zal werden aengeschreeven weegens deesen Staet om aen Zijn Ma.^t van Denemercken ende den graeffe van Oldenburch alle debvoiren te doen teneynde deese besettinge magh werden affgeschafft ende ’t heffen van den thol naegelaeten tot uytinge van ’t proces voor ’t keysers Hoff; dat van beyde deese brieven copye zal werden gesonden aen den resident Cracouw ende onsen ambassadeurs nae Sweeden, met last omme ter plaetse daer ’t behoort met alle debvoiren de intentie van deesen Staet te seconderen.

139. Ter occasie van de reductie van de interessen in omvraeghe gebracht weesende off men de particulieren die geneegen zijn haer capitael te verhoogen in sulcker voegen dat tegens den penning XX effenveel interesten ’s jaers sullen hebben te ontfangen als sij tevooren genoten hebben tegens den penning XVI, ’tzelve soude mogen toestaen, alsmeede off de oude interessen van ’t landt meede verstaen sullen worden de reductie subject te weesen, waeren de leeden van contrarie opiniën, sodat eyntelijck goedtgevonden is hierop te verstaen het advijs van de heeren Committeerde Raden.

140. Daernae geresumeert zijnde het 4^e point omme eenige rauwe partijen van de Graefflijckheyt te vercoopen, persisteerden de leeden ’tzelve alsnu ongeraden te weesen om de aengevangen reductie van de interesten nyet te prejudiceren, waeromme geen conclusie inne genomen heefft connen werden.

141. Op ’t 5^e point van ’t opleggelt van de granen de heeren van Amsterdam nyet connende beweeght werden, is meede nyet inne geconcludeert connen werden.

142. Op ’t versoeck van de kercke ende gemeente tot Wessanen is goedtgevonden dat tot laste van ’t landt een ander predicant mogen beroepen ende dat Symon Ockersz. haer jegenwoordige predicant als emeritus nu 70 jaeren oudt zijnde van zijn bedieninge sal worden ontslaeghen, effenwel tot zijn leeven toe behouden het volle tractament, mits dat nae sijn doot sal comen te cesseren.

143. Die van Amsterdam ende verscheyden leeden claegende over ’t exces van de piloten ende berghers van de verongeluckte scheepen ende goederen in Texsel, ’t Vlie, Amelandt ende ontrent de Vriesse cust ende versoeckende dat bij zeeker placcaet daertegens moght werden voorsien, is goedtgevonden de deliberatie op deesen uyt te stellen tot naernoen.

144. Die van Nieupoort versoeckende affschaffinge van de gecombineerde verpachtinge tusschen haer ende Schoonhoven off tenmintsten bij gebeurten binnen haer stadt ende Schoonhoven dezelve gedaen te worden, wierde goedtgevonden hierop alvooren te verstaen de consideratiën van de heeren van Schoonhoven.

145. Is geleesen een requeste van verscheyde schippers tot Amsterdam versoeckende dat tegens het berghen van de verongeluckte goederen de excessen ende violentiën dienthalven gepleeght nae behooren in voorsien moghte werden. Is nae deliberatie goedtgevonden eenige leeden te committeren die daertegens zeecker placcaet sullen beraemen ende daervan rapport doen omme daernae ter Generaliteyt meede gearresteert ende vastgestelt te mogen werden. Werdende hiertoe versocht een van de heeren van Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick.

146. Tot naerder examen ende affdoeninge van de questie tusschen den classe van Leyden en den heer van Haserswoude concernerende het beroep van een predicant aldaer, sijn op ’t versoeck van den classe gecommitteert een van de heeren van Haerlem, Leyden, Amsterdam ende Alckmaer.

147. Die van den Hoogen Raede adviserende dat in de questie van den heer van Assendelfft tegens den fiscael, drie raeden overleeden waeren, te weeten Van den Honert, Schotte ende …. Dat zeedert weeder gecoren waeren den heer Foreest ende Doublet, sodat opte versochte revisie zeeven adjuncten souden moeten werden gecommitteert. Is ’tzelve aengenomen voor notificatie ende verstaen datte leeden op de personen daertoe te committeren haer naerder sullen hebben te bedenken.

148. Die van Leyden moverende eenige consideratiën opte ordonnantie van ’t gemael ende bestiael ende die van Den Briel opte ordonnantie van de bieren, is goedtgevonden op alles alvooren te verstaen het advijs van de heeren Committeerde Raden.

149. Opte instantiën van den ontfanger Hoeffijser is goedgevonden datten zelven deur onse gedeputeerden ter Generaliteyt de handt gebooden zal werden dat oock vanweegen die taeffel hem mogen werden meedegegheeven brieven aen de raeden ter Admiraliteyt tot Amsterdam van een teneur ende inhouden als hem alreede weegens deese provintie zijn geaccordeert.

150. Daernae in deliberatie gebracht zijnde het 6^e point van beschrijvinge spreeckende van ’t zout aen den Staet te brenghen off anderssints te beneficiëren, werde ’t eerste lidt bij de meeste leeden nyet practicabel geordeelt. Dan belanghende het tweede meenden eenige dat men ’t middel eenigermaeten soude mogen verhoogen, andere dat men die van 1000 £ gegoedt halve capitalisten soude maecken alsso daerdoor in ’t mintste nyet beswaert sullen werden, dewijl nootsakelijck soveel soudt moeten vertieren ende haer nyetmin connen behelpen. Eenige leeden ’tzelve weeder contradicerende, is eyntelijck goedtgevonden de heeren Committeerde Raeden te versoecken om dit stuck eens naerder te examineren ende te dienen van hunnen advijse bij wat voorslagh dit middel best soude connen werden gebeneficieert. Ende zijn dezelve teffens meede versocht belanghende het 26^e articule van de ordonnantie op ’t zoudt spreeckende tot laste van de stuurluyden eens naerder te willen examineren off ’tzelve articule practicabel is ende gepractiseert, offte uytte ordonnantie geroieert sal dienen te werden ende van alles rapport te doen.

151. Sijn binnengeleevert de consideratiën van den synode van Zuyd-Hollandt tot Goude jegenwoordigh vergadert, tegens ’t versoeck van de kercke van Den Bosch overgeleevert. Verclaeren dat dezelve voor geen halff classe tot Gorchem aenghenomen connen worden om verscheyden reedenen raeckende ’t recht van preseance, judicature ende andere impertinentiën bij haer geallegeert. Versochten daeromme dat dit versoeck affgeslaegen ende bij den ouden voet, immers bij provisie totdat de kercke van Den Bosch tot beeter conditie zal zijn gebracht, moght werden gepersisteert offte anderssints datte zelve kercke van Den Bosch aen de Staten-Generael opgedraegen ende aen een ander classe moght werden geannexeert.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen dat deese consideratiën ter Generaliteyt naerder sullen werden ingebracht om dezelve tot andere resolutie, is ’t doenlijcken, te beweegen. So nyet dat op het tweede lidt van ’tzelve versoeck naerder zal werden geresolveert.

152. Die van Dordrecht ende Goude claeghende dat tegens vorige gewoonte ende ordre de predicanten binnen haere steeden bij de classe offte predicanten ten plattelande genochsaem bij complotterye van de synode werden affgehouden tot groot disrespect van de steeden ende ondienst van de kercken ende versoeckende daertegens behoorlijck ordre gestelt te werden.

Is nae deliberatie verstaen dat serieuse brieven geschreeven sullen werden aen de classen respective om in toecomende opte deputatie van de predicanten in de steeden nae ouder gewoonte behoorlijck reguard te willen neemen ende dezelve als meest geoeffende in materie van kerckelijcke verschillen ende ordren te houden voor gerecommandeert; dat gelijcke brieven sullen werden geschreeven aen die van den synode om de classe daertoe te houden ende te vermaenen, opdat alle vordere onlusten mogen werden voorgecomen ende geprevenieert.

153. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 8^e point van beschrijvinge omme eenen impost te vinden op ’t kleedtgelt, suykeren ende syropen mitsgaders opten honigh. Worde verstaen dattet kleedgelt in besogne gebracht was ende zijn de leeden versocht ’tzelve te willen affdoen; dattet stuck van de suyckeren ende syropen tot een Generaliteytsmiddel was voorgeslaegen, daervan de concepten bij de leeden overgenomen, doch vooralsnoch geen naerder last op becomen was; dat opten honigh noch affgewacht wierde het concept bij de heeren Committeerde Raden daerop in te stellen, sodat vooralsnoch geen conclusiën inne conden vallen.

154. Op het 9^e point omme eenen impost te vinden op ’t vreemt hout van Oost- ende West-Indiën alsmeede op eyckenhout, timmerhoudt ende noordshout volgens ’t overgesonden concept, worde bij meest alle leeden het eecken-, timmer- ende noordtshoudt geëxcuseert omdat sonder diversie van neeringe ’tzelve nyet wel soude connen werden geheeven, maer belanghende ’t vreemt houdt wierde meerder inclinatie gethoont, sodat goedtgevonden is dat deesenaenghaende de saecke deur eenige leeden naerder soude moeten werden geëxamineert.

155. Den heer van Purmerlandt mette gemeene huysluyden aldaer gesecondeert weesende met brieven van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier, versochten met een treffelijck subsidie tottet opbouwen van haere kerck geassisteert te mogen werden; dat volgens haer besteck wel 20.000 £ soude costen, daertoe sij uytten haeren bij omslagh over de landen ende andere liberaliteyt van particulieren verhoopten te sullen consequeren een somme van 12.000 £ ende de reste haer weegen ’t gemeene landt ghaerne toegevoeght saeghen, ’tsij met assignatie van eenige middelen in comptant off op termijnen offte met consent van inhouden van de verpondinge haerer landen.

Is nae deliberatie dit versoeck geëxcuseert als prejudiciabel voor de middelen van ’t landt; dan so de supplianten connen voorslaen om yet te vinden op haere middelen van de consumptie tot subsidie van dit werck, dat daerop naerder zal werden geleth.

156. Noch zijn voorgeweest eenige particuliere saecken daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

157. Sijn binnengestaen de heeren Committeerde Raden. Verclaeren met ijver overgeleyt te hebben waer te vinden het cort van de finantiën om den Staet buyten confusie te houden ende bevonden te hebben dat tot noch toe ’tzelve teweege gebracht is met inwilligen van nyeuwe middelen, met negotiatiën ende met beneficiëren van de oude middelen; dat tottet eerste ’tsij dattet laecken te seer gespannen ’tsij dat de leeden te scrupuleus zijn, geen meerder apparentie is, alsmeede nyet tottet negotiëren ende hoewel het 3^e oock meermaelen getenteert is, dat effenwel noyt de effecten op gevolght zijn die men daervan hadde verhoopt. Doch vinden effenwel dat stuck sodanigh datter haers oordels nyet en is dat met meerder ijver behartight behoort te worden ende meerder proffijt soude connen gheeven off daer de noot de leeden meerder toe can parssen ende aenraeden off daer minder reedenen toe dienen om teghen te spreecken. Waeromme zij oock geresolveert zijn dit stuck voornaemelijck de leeden op ’t uyterste te recommanderen.

Sloegen daeromme voor datte leeden malcanderen heylichlijcken souden beloven de oude middelen elck in den sijnen nae luydt van de ordonnantiën te handhaven sonder eenige compositiën off conniventiën te gedoogen, ende dat deese beloffte elcke verpachtinge soude werden vernyeuwt ende de pachters oock bij eede daertoe gehouden om de ordonnantiën so die legghen allomme te practiseren. Ende in cas eenige steeden anders moghten doen, dat opte clachten van den pachter denzelven bij den heeren Staten remissie tot discretie soude werden ghedaen, doch datte vergoedinge soude comen tot laste van sodanighe steeden; dat door dit middel wat goedts te verwachten was ende zij daeromme geresolveert met alle debvoiren die saecke te handthaeven. Doch alsso de perssende nooden nyet toe en lieten hiernae te wachten, versochten dat een merckelijcke somme haer promptelijck bij negotiatie moght werden gefurneert opdat van dezelve lasten nyet en werden overvallen.

Hierop gedelibereert zijnde thoonden de leeden gesaementlijck daertoe goede inclinatie. Doch om te seeckerder te ghaen, meenden eenige dat de vergaderinge voor weynigh daegen geschorst ende de leeden interim nae huys souden mogen ghaen om daerop eenparichlijck gelast te comen. Andere meenden dewijl men verstaet jaerlijcx over de 3 milloenen tecort te comen daer geen middelen toe te vinden zijn, dat men vooreerst den oorsaek van alle swaricheeden behoort wech te neemen ende de lasten te verminderen ende tot dien eynde de petitie van den Raedt op zijn behoorlijcken tijdt jaerlijcx affdoen, oock andere lasten menageren. Dit gedaen zijnde, dat men dan op eenige middelen moste dencken die alreede voorgeslaegen zijn ende meede opte egualisatie van de middelen, ’t verpachten van de convoien ende andere noch in besogne sijnde, om die geconsenteert weesende, alsdan op een negotiatie te dencken. Andere tottet scheyden ongeneegen zijnde ende sustinerende dat best was dat alvooren alle de leempten van de steeden souden werden geoopent, opdat uytte presente verstaen moght werden off sij die aenneemen te rechten ende daertoe de haeren te beweegen. Is eyntelijcken geresolveert dat van deesen voorslagh de leeden copye zal werden gegeeven om daerop weegen haer principalen naerder last inne te brenghen; dat van de middelen in besogne metten eersten rapport sal werden gedaen; dat men tottet verpachten van de convoien ende ’t egualeren van de middelen alle debvoiren zal doen; dat van de quade practijcqen van de middelen ijder stadt rapport sal werden gedaen ende dat tegens ’t naejaer oock zal werden getracht verscheyden lasten te retrencheren ende aff te snijden ende den Staet sulcx te stellen dat onder dezelve nyet en come te beswijcken.

158. De heeren gedeputeerden gebesogneert hebbende metten heere orateur Haga belanghende de donatiën jaerlijcx aan de Ottomanise Porta ende haere officieren te doen, leeveren over desselffs schrifftelijcke antwoordt van inhoude dat de donatiën jaerlijcx te doen meerder off minder sijn nae datter nyeuwe heeren meer off min in cas van versterven gestelt worden, doch d’een jaer deur d’ander gerekent nyet minder connen genomen werden als op 5000 gulden Dat deese somme beneffens het tractament van den ambassadeur bedragende 12.000 £ ’s jaers ende alle de vorder oncosten van de ambassade gevonden sijn geworden uytte 1½ ten hondert getrocken tot laste van de commerciën op Levanten, die in ’t beghin suffisant zijn geweest, maer daernae noch 2 consuls daerbij comende ende om ’t verloop van de saecken van Duytslandt ende kleyne vrachten aldaer te winnen den handel t’eenemael verslappende, op verre nae daertoe nyet en hadden connen strecken; weesende oock om deese 1½ ten hondert een goed gedeelte van de commerciën op andere vreemde natiën gediverteert. Meende dit alles gerecht te connen werden so men alle ghoederen uyt Levanten in deese landen comende met vreemde offte eyghen schippers generalijcken twee ten hondert daertoe soude doen betaelen. Hierop gedelibereert zijnde, zijn de gedeputeerden versocht alvooren eens uytte Generaliteyt te willen opsoecken de reedenen ende motyven waeromme van oudts ende tot wiens laste deese ambassade nae Turkijen aengevangen ende geïnstalleert is geweest om ’tzelve gesien op alles alsdan naerder te resolveren.

159. Is bij den heeren Committeerde Raden ingeleevert zeeckere memorie van lasten die nootwendigh te betaelen staen ende sonder groote pericule nyet langer uytgestelt connen werden. Te weeten dat van nooden is

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen dat deese memorie de voorghaende propositie van de heeren Committeerde Raden bijgevoeght ende aen de principalen overgesonden zal worden om op ’t een ende ’t ander teffens naerder last te becomen.

160. De heeren commissarisen geweest opte synode van der Goude remonstreren dat die van Vianen ende de dorpen daeronder sorterende onder deesen synode behoort hebbende daervan absenteren ende ontboden sijnde, nyet en willen compareren uyt oorsaecke dat bij den heer van Brederode tot een halff classe gemaeckt sijn ende bij denzelven als haeren souverain van die plaetsen gelast om nyet te compareren; dat hierentussen bij dezelve oock seer vreemde proceduuren werden gehouden, hebbende eenen Tobiam Velthusium met den kerckeraedt tot Meerkercken gelicentieert ende eenen Abrahamum Huysingium daer weeder trachtende in te voeren, tot dien eynde tegens het expres aenschrijven van deesen synode met desselffs proclamatiën voortghaen, daervan dat toecomende sondagh het derde ende leste weesen sal. Dan alsso van oudts de clachten met goedtvinden van de heeren Staten bij kerckelijcke personen beraempt ende nae bij de heeren Staten geconfirmeert sijn ende mitsdien sonder derzelver kennisse, schoon de souverainiteyt van Vianen yemant anders moght toecomen, geen veranderinge daerinne vallen can, versochten daeromme de synode de hand geboden ende alles in sijn vorige staet gelaten te werden ende dat de synode moght worden gemaincteneert in ’t uytwercken van de censure over deese weederhorige predicanten te doen ende teffens datte zelve moghten werden aengeschreeven mette proclamatiën te supersederen op zeeckere peyne tot naerder ordre. Deese zelve clachte wierde bij vyer gedeputeerden uyttet synode gesecondeert ende gelijcke conclusie genoomen.

Waerop gedelibereert zijnde bij meest alle leeden verstaen ende geresolveert is, dat Zijn Genade van Brederode sal werden aengeschreeven om reedenen te gheeven van deese nyeuwicheyt ende veranderinge in de kercken tot Vianen ende teffens meede serieuse brieven aen dezelve predicanten tot Vianen, dat van de beghonnen proclamatiën van Husingio sullen supercederen tot naerder ordre ende teffens hier moeten compareren om reedenen ende reeckenschap te gheeven van deese nyeuwicheyt ende disordre bij haer in de kercken getracht in te voeren.

161. Gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raden opte consideratiën bij Leyden gemoveert op ’t 11^e ende 21^e articule van ’t gemael ende meede de consideratiën op ’t bestiael, is goedtgevonden dezelve te laeten soals se sijn sonder veranderinge, alles in conformité van ’t zelve advijs.

162. Ende alsso bij verscheyden leeden instantiën werden gedaen dat omme te becomen de egualisatie van de middelen over de provintiën die van Amsterdam tottet verpachten van de convoien ende licenten meede behooren beweeght te worden alsmeede tottet opleggelt van de graenen, is in omvraeghe gebracht wat debvoiren de leeden verstaen aengewent te sullen moeten werden ende nyettegenstaende de contrarie verclaeringen van Amsterdam eyntelijck geresolveert datte stadt van Amsterdam sal werden besonden. Doch alvooren daertoe te comen nochmael een geraisoneerden brieff aen dezelve stadt zal worden geschreeven, bij dewelcke de intentie van de vergaderinge haer sal werden bekent gemaeckt met versoeck om dezelve met een goede resolutie te willen preveniëren, daertoe de gedeputeerden van Amsterdam oock zijn versocht geweest met alle debvoiren toe te willen contribueren.

163. Claes Thonisz. pachter van de bieren ende scheepsbieren tot Enkhuysen verclaerende verhindert te weesen om de verhooginge inne te voeren ende daerdeur aen schaede geleeden te hebben 14.000 £ ende daerenboven voor ’t missen van een reys van de Oost- ende Noordsvaerders aldaer een somme van 5000 £. Versocht daeromme mette betalinge van de ontfangen 12 stuyvers te mogen volstaen ende de reste van ’t verlies te mogen corten aen haeren ontfang. Is goedtgevonden dit request te stellen aen handen van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier omme haer daerop te informeren ende te dienen van hunnen advijse.

164. Dirck van Steenbergen geweldiger-generael van Hollandt ende Westvrieslandt bij de Staten-Generael gebruyckt over de scheepen in Goereede van de cust ingeloopen zijnde ende sijn loon opte respective directeurs gerepartieert weesende, claeght bij die van Enckhuysen hem de betaelinge geweygert te worden omdatte scheepen naerderhandt gelast zijn in de respective quaertieren inne te loopen. Versocht datte zelve gelast moghten werden uyt het eerste subsidie hem te voldoen. Is goedtgevonden ’tzelve te renvoieren ter Generaliteyt om aldaer zijn betaelinge te consequeren.

165. Noch is geleesen een groote quantiteyt requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, andere die aen advijs gestelt zijn ende naderhandt sullen dienen.

166. Tot commissaris over de aenstaende verpachtinge sijn gecommitteert als volght:

in ’t quartier van Dordrecht: Gorchem, Medenblick

Haerlem: Goude, Alckmaer

Delfft: Edelen, Amsterdam

Leyden: Haerlem, Delfft

Gorchem: Rotterdam, Hoorn

Briel: Dort, Enckhuysen

Alckmaer: Leyden met een van de Committeerde Raden van ’t Noorderquartier

Eylanden: Briel [met een van de Committeerde Raden van ’t Noorderquartier]

167. De Staten-Generael bij missive van den 14^en julii 1640 effter versoekende weegen deese provintie consent te mogen werden gedraeghen totte verpachtinge van de convoien ende licenten in ’t geheel offte deel te doen tegens 1^a septembris toecomende, is nae deliberatie goedgevonden de naerder last van de heeren van Amsterdam aff te wachten ende dienonvermindert aen de Generaliteyt gerescribeert sal werden dat men hier met allen ernst beesigh is om de versochte verpachtinge te faciliteren; maer teffens Haer Hog. Mog. is versoeckende totte egualisatie van de middelen over alle de provintiën sodanige debvoiren te willen aenwenden dat oock dienthalven de verpachtinge metten eersten zijn voortgangh neemen magh, sonder welcke geen apparentie dat tottet verpachten van de convoien consent zal werden gedraegen.

168. In den jaere 1638 over visitatie van den ingebroocken Leckendijck op commissie van de heeren Committeerde Raden eenige oncosten ghemaeckt sijnde ter somme van 653-15-0 bij de respective dijckgraeven van Rijnlandt, Delfflandt, Schielande ende 2 ingenieurs ende die van Rijnlandt swaricheyt maeckende haer portie daerinne te betaelen ende mandament daertegens gelicht hebbende ende daeromme in deliberatie geleyt sijnde wat in deesen te doen, is goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te authoriseren om deese saecke met gemoede aff te maecken, voor de ingenieurs zelff te doen betaelen ende de vordere costen te doen omslaen over de respective dijckgraeffsampten tot wiens vordel dezelve commissie is aengestelt geweest ende dezelve mette beste middelen daertoe te induceren, is ’t doenlijcken, off te dienen van rapport.

169. Uyttet rapport van de heeren Committeerde Raden verstaen weesende dat zedert den 26^en augusty 1633 totten 6^en junii 1639 bij de cruyssers off nyeuwe geusen aen veroverde prinsen tot premiën verdient was een somme van ƒ 531.900 £, daerinne Hollandts quote bedroegh ƒ 310.087 £ ende maer op betaelt weesende aen ordonnantiën een somme van ƒ 141.101 £, compt te quaed ƒ 168.386 £; dat Zelandt ende Groningen haer quote ten vollen hadden betaelt, Utrecht een goedt gedeelte, doch Gelderlandt, Overijsel ende Vrieslandt meest defectueus, ende de leeden gesommeert zijnde waer het cort van Hollandt te vinden, is opte instantiën van eenige leeden meede goedgevonden dat een lijste soude werden geëxhibeert wat premiën de directeurs opte Oost- ende Noordzee van gelijcken nature weesende mogen hebben verdient ende noch tequaedt weesen omme dezelve gesien tot betaelinge van ’t een ende ’t ander teffens ordre gestelt te worden. Werdende hierentussen de leeden die ’t begheeren copye gegunt van de staet weegen de cruyssers overgeleevert.

170. Ick ghedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genoomen die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert ende sijn teffens de heeren Committeerde Raden vermaent het affterstal van de pachters over de ontgrondinge sonder vorder uytstel moght werden geïnnet ende becomen volgens de naerder authorisatie haer gegeeven.

171. Is geleesen een missive van burghermeesteren ende regeerders van Weesel haer beclaeghende over de kleyne sorghe die men voor haer draeght, weesende maer beset met een guarnisoen van 3 compagniën waertgelders die in plaetse dat yder 175 coppen sterck most sijn, t’saemen boven 200 man ende daeronder wel jongens connen uytbrenghen, waerdoor den viant occasie genomen heefft een entreprinse op haer te formeren die Godt loff deur den aenleggher zelff ontdeckt is, doch anderssints nyet eens gemist soude hebben, alsso behalven het sober guarnisoen haer fortificatiën ende muuren aen d’ eene zijde vervallen zijn ende den grafft aldaer genochsaem droogh is, in voegen dat 3000 van des viants vierroers ende 4000 keysersse die ’t werck souden ghedaen hebben, nyet en souden hebben connen resisteren. Versochten daeromme serieuselijck dat haer meerder guarnisoen toegesonden, de fortificatiën volgens de besteedinge gerepareert ende tegens alle periculen, eer ’t te laet is, behoorlijcke voorsieninge moght werden ghedaen.

Is nae deliberatie verstaen, dewijl dit een Generaliteyts saecke is, dat aldaer ’tzelve ten besten gerecommandeert zal werden dat behoorlijcke voorsieninge van penningen daertoe mogen werden verschafft; dat vandaer meede ’tzelve Sijn Hoogheyt verwittight ende versocht zal worden om met eenigh meerder guarnisoen inne te voorsien ende dat mede de heeren Committeerde Raden sullen werden versocht te adviseren wat compagniën het zijn die binnen Weesel leggen ende teffens den Raedt van State aenghemaent opte monsteringe allomme sodanige ordre te willen stellen dat het gemeene landt uyt deesen hooffde geen onverwachte swaricheyt magh comen te over vallen.

172. Op ’t versoeck van den heer van Duyckenburch tegens de erffgenaemen van joncker Johan van Schaegen cum sociis claeghende over de nulle proceduren van den Hoogen Raedt mettet aentrecken van saecken die in rau actie voor haer nyet en connen comen ende daeromme provisiën penael van ’t Hoff Provintiael tegens becomen heefft, versoeckende bij ’t privilege van Hollandt de non evocando gemainteneert ende de provisie bij den Hoogen Raede verleent verclaert magh werden te weesen nul ende ingetrocken te moeten werden met interdictie om ’tzelve meer te doen.

Is nae deliberatie geoordelt dat dit een saecke van consideratie is daer lichtelijck de collegiën van justitie teegens malcanderen overhoop souden connen werden geholpen ende daeromme goedtgevonden derzelffver advijs yeder apart op te hooren, mits dat daeruyt sullen overghaen de raeden die over deesen hebben gebesogneert ende dat interim de proceduren sullen werden gesurcheert.

173. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 10^e point omme te consenteren eenen 1000^en penning jaerlijcx, thoonden de heeren van Haerlem, Enckhuysen, wij ende eenige weynige daertoe wel eenighe inclinatiën, maer verre het meerendeel oordelende dat het met de reductie twee slaegen in een wonde weesen soude ende daerom ’tzelve excuserende, is sonder conclusie opgehouden moeten werden.

174. Het 11^e point spreeckende van de nyeuw ingesteecken warmoeslanden in de verpachtinge ende van de godtshuyslanden onder de verpondinge meede te brenghen, meede in deliberatie geleyt weesende, conden verscheyden leeden ’tzelve toestaen, doch eenige andere daerop noch contrarie last hebbende, is goedgevonden de zaecke op te houden in resumptie.

175. Die van Warder versoeckende tot reparatie van haer kerck octroy om de penningen op interest te mogen lichten mits 1½ stuyver daertegens mogende trecken van de gulden van de verpondinge van de landen haerder ingeseetenen ende 6 stuyvers op yder huysgesin ende halff soveel op een halff huysgesin tot vervallinge van de interesten, met noch een subsidie daerboven, is nae deliberatie ’tzelve versoeck toegestaen in conformité van ’t advijs der heeren Committeerde Raden ende ’t vorder versoeck van subsidie geëxcuseert.

176. De naeste bloedvrunden van de 47 gevangenen van Rotterdam anno 1638 opte custe van Barbarijen verongeluckt ende aengehouden, claegende over de groote miserie den haeren aldaer aenghedaen ende versoeckende dat Anthonio Lydekercken gelast moght werden zijn voorgenomen reyse bij der handt te neemen ende sijn commissie aen den coningh van Maroco ende den grooten bisschop aldaer, die meest aldaer considerabel zijn ende boven de haven van Saphia noch drye andere in handen hebben, te voltrecken sonder nae ’t cruyt voor Syso Mahomet Chileachi gesolliciteert te wachten. Verclaerden de heeren van Amsterdam dat sulcx nyet geschieden conde sonder te ruïneren de coopluyden die met deesen Santo Mahomet hebben gecontracteert, hem dezelve 20.000 lb. pulvers weegen ’t landt genochsaem hebben toegeseyt, daerop de lossinge van eenige slaeven t’sijnen coste alreede heefft gedaen, sullende hem zeer belghen dat in so kleynen saecke wert geweygert ende dat men nyet eens de pijne waert acht met hem te spreecken die nochtans van soveele havens meester is. Verstonden daeromme dattet vertreck van denzelven Lydekercke behoort te werden geschorst ter tijden ende wijlen toe de commissarisen op dit stuck gecommitteert naerder sullen hebben geresumeert de instructie van Lydekercke ende rapport gedaen waermeede dezelve soude connen werden geamplieert. De andere leeden haer met ’t een off ’t ander versoeck conformerende, eenige oock bedencken hebbende dewijl ter Generaliteyt met sulcken ijver dit schip werdt voortgeprest dat wel eenige verbooden goederen in ’t schip moghten sijn, is eyntelijck in conformité van ’t advijs van de heeren van Amsterdam geconcludeert ende teffens verstaen dat eenige uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert voorsien met behoorlijcke instructie ende commissie om van deesen avont in aller ijl haer nae Texel begheeven ende met assistentie van de commisen behoorlijck ondersoeck te doen off in ’tzelve schip eenige verbooden goederen mogen werden gevonden ende van alles rapport te doen. Ende datte zelve zaecke op mergen ter Generaliteyt zal werden innegebracht omme aldaer meede geapprobeert te werden. Werdende tot deese inspectie gecommitteert een van de heeren van Dordrecht, Amsterdam ende Hoorn offte sodanige andere als sij daertoe in haer plaetse sullen connen beweegen. Doch dat nyet willende gelucken, is nae resumptie daertoe gecommitteert een van de heeren van Haerlem ende Edam.

177. Jan Jansz. tot Rotterdam onder proclamatiën staende mette weduwe van zijn bastert oom, versocht dispensatie van de politique ordonnantie die hij meent hem nyet te connen obsteren omdattet nyet en is sijnen wettigen oom. Is nae deliberatie verstaen alvoren hierop te hooren het advijs van ’t Hoff.

178. Daernae geresumeert weesende het 11^e point van de beschrijvinge om de landen van de godtshuysen met verpondinghe te beswaeren, meenden die van Leyden dat men alvooren de landen van Vianen, Asperen, Leerdam ende andere vrije steeden onder het redres behoorde te brenghen. Goude, Schoonhoven, Briel ende Alckmaer sustineerden haere armehuysen so soober gegoedt te weesen dat in cas de landen met verpondinge souden mogen werden beswaert nyet en souden connen leeven, jae dat in sulcken cas de steeden zelve de verpondinge voor haer souden moeten betaelen, dat haer nyet geleegen compt. Ende bij haere difficulteyten persisterende heefft geen conclusie genomen connen werden.

179. Belanghende het beswaeren van de nyeuw ingesteecken warmoeslanden, waeren de leeden meest eens ende daertoe geneegen dat bij collecte ende nyet bij verpachtinge gegeeven soude werden. Uytgeseyt dat Delfft alvoren de doleantiën wilde affgedaen hebben ende die van Haerlem geen last en hadden totte collecte. Is daeromme de saecke noch eenige daeghen opgehouden ten eynde die van Haerlem hierentussen naerder last mogen becomen.

180. Bij ’t advijs van de heeren Committeerde Raden van den 24^en april lestleeden gebleeken sijnde datte conversie van de bidets in harquebusiers off ruyters 15.200 £ ’s jaerlijcx meer compt te bedragen als tevooren ende effter instantiën gedaen werdende bij de officieren hierop aenghenomen om betaelinge, is nae deliberatie goedtgevonden de veranderinge te accepteren voorsoveel als de lasten eguael werden gestelt. Maer belanghende het vorder de officieren te renvoieren ter Generaliteyt daer dezelve zijn gestelt om aldaer haer satisfactie te vervolghen.

181. De heeren gedeputeerden gebesogneert hebbende op ’t concept van ’t schuytgelt, doen rapport van eenige cleyne correctiën bij haer daerinne gedaen, maer verclaeren daerbij geen apparentie te weesen dat dit in ’t werck ende practijcque zoude connen werden gebracht, ten waere teffens een concept moght weesen ingestelt in wat voeghen meede de waeghens, speelwaeghens, calessen ende carossen met gelijcken impost à l’advenant soude connen werden beswaert. Waerop gedelibereert weesende verclaerden de Edelen op ’t point van de waegens ende carossen ongelast te weesen, sodat daeromme opgehouden heefft moeten werden. Werdende hierentusschen de leeden toegestaen copye van ’t gerapporteerde.

182. Die van Amsterdam proponeerden dat zeeckere clandestine houwelijcken van minderjarige personen in haer stadt temet gecontracteert, doch bij de vooghden ende vrunden nae becomen kennisse behoorlijcken tegengesproocken weesende, eenige zeedert cortentijdt herwaert haer hebben begheeven binnen Vianen ende Culenborch alwaer sij nyettegenstaende alle contrarie debvoiren van de vooghden ende de officiën die bij den magistraet van Amsterdam zelffve daertegens zijn gedaen geweest, werden geproclameert ende oock gesolemniseert. De heeren van dezelve plaetsen offte haer nyet waerdigh achtende om op haer brieven eens te rescriberen offte sodanigh rescriberende dat sij meynen in haer plaetsen uyt recht van souverainiteyt haer aldaer competerende sulcx te mogen doen sonder daervan aen yemanden responsabel te weesen. Ende alsso dit een saecke is die verre siet ende van seer schadelijcken sequele, oock tot turbatie ende verwarringe van alle goede ordre bij de politycque ordonnantiën deeser provintie op ’t stuck van houwelijckse zaecken ende anderssints beraempt, ende dat sodanige practijcque van nabuurige heeren ende plaetsen onverdraeghelijck is, versochten daeromme dat daertegens nae behooren moght werden geremedieert, ende alsnoch verhindert dat een ander paer daer weeder naetoe geweecken ende onder proclamatiën staende nyet en mogen werden getrouwt.

Hierop gedelibereert weesende is deese manniere van doen bij een yeder van de leeden seer aenstootelijck geoordelt te weesen ende daerom goedtgevonden daerop eens te verstaen ’t advijs van de heeren van ’t Hoff, ende dat voorts de retroacten roerende de souverainiteyt van Vianen etc. ter Reeckencaemer opgesocht ende rapport van gedaen zal werden; dat teffens meede geschreeven zal werden aen de graeff van Culenborch met versoeck van mette aengevangen proclamatiën nyet voort te willen ghaen, maer dezelve te willen renvoieren terplaetse daer se vandaen gecomen zijn.

183. Den raedtpensionaris vermaenende dat Zijne E. bij eenige leeden van de vergaderinge aengesproocken was dewijl men uyt publijcque ende particuliere brieven van Denemercken bemerckt dat Sijn Ma.^t tot moderatie van de thollen geneegen is ende ’tzelve alreede inderdaet beweesen heefft latende de scheepen op Oosten deurvaeren opte lijste van ’t jaer 1638, off nyet geraeden weesen soude de ambassadeurs nae Sweeden gecommitteert aen te schrijven om daer noch eenigen tijdt te vertoeven totdat naerder last sullen hebben becomen ende off teffens nyet noodigh weesen soude de instructie aen de gemelte ambassadeurs gegeeven deur eenige gedeputeerden naerder te doen examineren om te sien off nae geleegentheyt van de tijdt ende de gevallen veranderinge nyet eenighsints gemodereert offte geamplieert soude connen werden.

Is nae deliberatie bij de heeren Edelen verclaert dat sij om de croone van Sweeden geen offensie te gheeven het langer tarderen van de ambassadeurs ontrent Denemercken geenssints geraeden vinden, maer liever souden verstaen een tweede ambassade nae Denemercken te doen omme alsso d’een noch d’ander crone eenige umbrage offte offensie te gheeven. Waeren effenwel daer nyet tegens datte instructie den ambassadeurs meedegegeeven eens moght werden geresumeert ende daervan rapport gedaen. Die van Amsterdam ende verscheyden trafficquerenden leeden meende datte intentie van de vergaderinge is geweest, so de zaecken in Denemercken haer tot moderatie mochten laeten aensien, dat alsdan de ambassadeurs daerontrent weesende verblijven ende naerder last souden hebben te verwachten hoe haer in sulcken cas te draeghen. Ende de zaecke so uytgevallen weesende, dat daerom alsnu vanweegen de Generaliteyt offte weegen deese provintie alleen brieven aen dezelve ambassadeurs met een expressen affgevaerdight behooren te worden met last om aldaer te vertoeven ende nyet te vertrecken tot naerder ordre ende dat ten zelven eynde de resumptie van de instructie noodigh was omme te sien off nae gelegentheyt van saecken nyet eenighssints gemodereert ende verandert soude behooren te worden. Verscheyden leeden haer met ’t een off ’t ander advijs conformerende, is eyntelijcken goedtgevonden dat bij provisie eenige leeden sullen werden gecommitteert om ter Generaliteyt inne te brenghen datte instructie eens behoort te werden geresumeert; ’tselve gedaen ende rapport van gehoort weesende, dat alsdan opte vorder aenschrijvinghe aen de ambassadeurs naerder sal werden geresolveert, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

184. De heeren Committeerde Raden iterative instantiën doende ten eynde de compagniën Schotten ende Francoisen op Dordrecht, Delfft ende Mierop geaffecteert ende nu 9 maenden ten affteren zijnde, eenige reedelijcke satisfactie moght werden gedaen opdat in ’t leegher daerdeur geen ongemacken mogen comen te onstaen die tot vordere swaricheeden occasie souden connen geeven, is nae deliberatie verstaen de heeren Committeerde Raden te versoecken alvooren een lijste te willen overleeveren van ’t getal van de compagniën ende van haere t’affterheyt ende met wat somme bij provisie souden connen werden in ordre gehouden, omme alsdan daerop naerder te resolveren.

185. De vrouwen ende vrunden van de gevangenen tot Duynkercken effter instantiën doende datte wisselinge moght werden geconsenteert, alsso veele van dezelve deur ’t quaet tractament haer aenghedaen becants desperaet worden, temeer dewijl de heeren van Zelandt particuliere wissselinge onder de handt zijn doende ende haere mannen daer blijven sitten; latende haer, supplianten, bij huys met huysen vol kinderen die van ’t eene broodt tot ’t ander nyet connen comen.

Is nae deliberatie verstaen dat dit werck leevendigh zal worden gehouden ende de occasie waergenomen om mette eerste geleegentheyt dit versoeck te faciliteren, werdende meteenen de steeden versocht om nae ouder gewoonte de behoefftige personen de handt te bieden, dat met meerder patientie de uytcompste mogen verwachten.

186. Den resident Spieringh versoeckende hem de handt gebooden te moghen werden dat de restanten van ’t voorgaende subsidie van 6 maenden hem van de provintie van Zelandt noch resterende promptelijck moghten werden gefurneert mitsgaders continuatie van noch zes toecomende maenden, is het 1^e lidt goedtgevonden ende ’t andere geëxcuseert tot beeter geleegentheyt.

187. De gedeputeerden gecommitteert op ’t examen van ’t concept van passagegelt verclaeren ’tzelve om verscheyden inconveniënten nyet practicabel te weesen ende teffens mettet schip- ende schuytgelt nyet gepractiseert te connen worden; dat men daeromme dit middel amplecterende ende de waeghens, calessen ende carossen à l’advenant beswaerende ’t passagegelt soude connen excuseren. Ende ’tzelve in deliberatie gebracht weesende, conden de Edelen in reguarde van de carossen geen consent draeghen, nyettegenstaende bij verscheyden leeden haer grieff t’eenemael wierde vernyetight. Sodat eyntelijck geen ander conclusie genomen heefft connen werden als datte vorige leeden gelast worden belanghende de waegens ende carossen meede zeecker concept in te stellen, onvermindert de last van de leeden om bij geleegentheyt daertegens te segghen ’tgunt Haer E. geraeden duncken zal.

188. De regenten van Wormerveer is op haer versoeck toegestaen exemtie van den impost van de grove waeren van den steen tot beleggen van haer kerck te gebruycken, mits eer te beghinnen ende tegens het aenstaen van de eerstvolghende verpachtinge door den heeren commissarisen den vrijdom van dien doende denunchieren.

189. Noch zijn geleesen verscheyden requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.

190. De raeden ter Admiraliteyt van Rotterdam binnenstaende versochten serieuselijck dat haer de langh geconsenteerde 120.000 £ voor de Groote ende Cleyne Visscherije moght werden gefurneert, worde verstaen so lange geen consenten gedraeghen sijn, dat in deesen nyet en can worden getreeden.

191. De gedeputeerden gevisiteert hebbende de instructie voor de ambassadeurs nae Sweeden gecommitteert, verclaeren dezelve sodanigh bevonden te hebben dat nyet in en is te veranderen, maer alles gelaeten behoort te worden ter discretie ende op ’t goedt beleydt en wijsheyt van de heeren ambassadeurs; dan hadden de provintiën in bedencken gegeeven dewijl uyt Denemercken verstaen wordt van eenige meerder inclinatie tot correspondentie met deesen Staet ende moderatie van thollen, off nyet geraeden weesen soude eenige andere ambassadeurs off commissarisen derwaertaen te committeren. Waerop gedelibereert sijnde is belanghende ’t 1^e lidt mettet rapport geconformeert ende het tweede uytgestelt totdatte leeden daerover met haer principalen naerder sullen hebben gecommuniceert.

192. Gehoort het rapport van de gedeputeerden naerder geëxamineert hebbende het request van Cornelis Folpersz. contrerolleur van de convoien in Zelandt ende van ’t ongelijck daermeede de officiers van deese provintie aldaer in ’t exerceren van de ampten werden bejeegent, oock van ’t kleyn gesagh ende respect datte raeden in ’t College ter Admiraliteyt aldaer van andere provintiën sijn hebbende ende de sobere kennisse van de finantiën van de Admiraliteyt, is verstaen datte zelve gedeputeerden dit rapport sullen stellen bij geschriffte ende teffens dienen van advijs in wat voegen ende bij wat middel de authoriteyt ende respect van de Hollandse raden best soude connen werden gereleveert.

193. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 28^e point van voorgaende beschrijvinge omme de vacante plaetse van ’t Noorderquartier in ’t College ter Generaliteyts Reeckencaemer te suppleren, verclaerden de Edelen dat Haer Ed. in dit college als in allen anderen toequam een permanente plaetse tegens de ander saementlijcke steeden, dat oock bij resolutie van den jaere 1622 sulcx bij deese vergaderinge verstaen is te sullen geschieden so andere provintiën daertoe conden werden gebracht; dat zedert dezelve gerescribeert hebben wel te mogen lijden dat Hollandt een derde persoon in de Caemer brenghe, mits dat men haer meede ’tzelve toestae so de provintiën daer nyet tegens hebben. Ende dewijl meede op ’t vergheeven van de leste beurte van ’t Noorderquartier in ’t jaer 1637 bij resolutie verstaen is dat haer voor die reyse noch de plaetse soude werden toegestaen ende dat interim op ’t versoeck van de heeren Edelen ordre souden werden gestelt, verclaerden tottet suppleren van deese plaetse nyet te connen verstaen solanghe haer geen contentement soude sijn gedaen ende dat hierentusschen sowel in aensien van ’t Noorderquartier als van ’t Zuyderquartier haer een beurte behoort te werden toegestaen.

Die van Enckhuysen sustineerden dattet haer tourbeurte was omme de plaetse te suppleren ende datte drye groote steeden van ’t quartier dat rechtsweeghen toequam ende nyet de kleyne. Ende offschoon anno 1611 den heere Adriaen Berckhout die plaetse bekleedt hadde, dat sulcx personeel was omdat hij van Hoorn gebooren ende een gequalificeert, bequaem man was ende nyet als een gecommitteerde off pensionaris van Monnickedam, welcke qualiteyt daeromme oock in de resolutie hem nyet gegeeven was; dat op dit exempel Medenblick ende Edam waeren ghevolght doch nyet anders als nae een voorghaende acte van de naeste reyse te sullen volgen om eenige particuliere insichten ende nyet om die steeden de tourbeurten meede deelachtigh te maecken; dat anderssints alle kleyne steeden van Zuyd-Hollandt ende meede Purmerende ’tzelve souden connen pretenderen; concludeerden daeromme dat in haer recht van tourbeurten gemaincteneert ende haer toegestaen mocht werden een persoon daertoe voor te slaen; ’tzelve wierde bij Alckmaer ende Hoorn geconfirmeert ende geadvoieert.

Die van Monnickedam hiertegens sustineerden dat Enckhuysen drye beurten gehadt hadde, een meer als andere steeden nae ’t oprechten van de Caemer anno 1608 gheschiet ende mitsdien geen recht hadden om sulcx te pretenderen, te meer dewijl noyt soude blijcken datte gemelte drye steeden dit recht toequam offte oyt souden connen bewijsen, maer ter contrariën dat de mindere steeden van ’t quartier daertoe voor deesen sijn gecommitteert geweest, te willen seggen dat sulcx personeel weesen souden omdat Berckhout van Hoorn geboortich weesen, dat sulcx frivool was ende gants nyet apparent omdat nae hem Hoorn gevolght is, dat nyet conde weesen so opten naeme van Hoorn gecommitteert was geweest. Ende offschoon bij de resolutie sijn qualiteyt nyet uytgedruckt wordt, dat sulcx nyet vreemt is, gemerckt sijn persoon genochsaem bekent was ende inderdaat bevonden wordt dat in sulcken cas zelden de qualiteyten werden uytgedruckt als bij resolutiën van andere steeden op vorige jaere blijckt daer simpelijck staet dat gecommitteert werden Van der Burch, Barthout, Cromhout, sonder de qualiteyt te melden; dat oock claer is datte steeden van Edam ende Medenblick die plaetse toegestaen is sonder op personen reguard te neemen ende off met off sonder acte dat sulcx nyet in consideratie compt, maer wel dat daerbij blijckt dat haer sowel als andere het recht van de tourbeurte toecompt ende alsso mitsdien haer beurte nu vervallen is, versochten daertoe geprefereert te moghen werden.

Wij voeghden daerbij dewijl de drye steeden in ’t mintste geen bewijs bijbrachten dat sij ’t recht van tourbeurten alleen hebben, dewijl oock deur contrarie geallegeerde exempelen haer possessie interrupt gevallen is; dat oock tegens haer gesustineerde telckens bij de minder steeden contrarie protesten gedaen ende mitsdien interpellatiën gevallen zijn; dat daerom in haer gesustineerde t’eenemael ongefondeert ende die van Monnickedam de plaetse gegunt ende generalijck de tourbeurten over alle steeden van ’t quartier gepractiseert behooren te werden solange men nyet resolveren can om uyttet midden van beyde quartieren de beste ende qualificeerste daertoe te kiesen, dat sonderlinge in dit college het zeeckerste weesen soude ende verre het dienstelijcxste voor ’t landt.

Die van Haerlem adviseerden dewijl de heeren Edelen een permanente plaetse pretendeerden, dat daeromme tegens beyde quartieren geen plaetse connen hebben ende mitsdien tottet eerste haer de handt gebooden werdende soo d’andere provintiën daertoe connen werden gebracht, dat men met het vergheeven van de plaetse in ’t Noorderquartier soude mogen voortgaen ende de reedenen van weederzijden gehoort, daerinne disponeren soude mogen als nae behooren. Verscheyden leeden conformeerden haer hiermeede, eenige verclaerden haer alreede dat Monnickedam behoorde geprefereert te zijn.

Dan heefft om deese dispariteyt van opiniën ende sonderlinge om de contrarie grieven van de heeren Edelen in deesen voor dit mael de conclusie steecken gebleeven.

194. Belanghende het vacerende ampt in den Raedt van State sloegen de heeren van Alckmaer voor de burgermeester Kessel, sustinerende dewijl de Generaliteyts ampten op tourbeurten gereguleert zijn ende dat in allen gevalle op haer beurte noyt interruptie is gevallen, dat tenmintsten tegens haer die plaetse nyet gedisputeert conde werden.

Die van Edam sustineerden dat die van Alckmaer mette nominatie van een persoon te vroegh op waeren, deurdien ten principale de saecke nyet gedecideert was wiens beurte het soude mogen sijn, sij verclaerende dewijl van de minder steeden voor deesen ’tzelve ampt was becleedt, dat daermede het pretense recht van tourbeurten quam te vervallen ende dewijl sij noyt daer een beurte gehadt hadden, dat men in allen gevalle haer hetzelve nu nyet en conde weygeren, die beneffens andere in contributiën ende belastingen ten dienste van den Staet contribueren nae proportie als andere.

Die van Amsterdam sustineerden recht te hebben om tegens dit quartier met Noord-Hollandt gereeckent te worden ende dat mitsdien haer nyet alleen de vierde beurte maer de anderde toecompt, daerop sij mitsdien versoecken in toecomende reguard op ghenomen te worden.

Hoorn ende Enckhuysen conformeerden haer met Alckmaer, fort et ferme sustinerende dat Aedryaen Berckhout nyet als persionaris van Monnickedam maer als een man van aensien ende van Hoorn gebooren dezelve plaetse becleedt hadde ende daertoe gecoomen was. Voeghende daerbij dat van ’t recht bij Amsterdam de novo gepretendeert noyt soude blijcken, maer als men nauw disputeren wilde dat het eygentlijcken Hoorns beurte was om die plaetse te becleeden, doch dat sij Aelckmaer daerinne costen believen omdat een bequaem persoon voorgeslaeghen hadden. Sustinerende meede seer ongerijmt te sijn datte cleyne steeden van haer quartier daernae dorsten staen omdat oock de cleyne steeden van ’t Zuyderquartier ’tzelve dan mede souden doen ende nyet alleen in dit ampt maer oock in de plaetse ter Generaliteyt ende ’t opperste college, dat onverdraegelijck was.

Wij alle deese reedenen beneffens die van Edam ende Monnickedam in voegen als vooren gerefuteert hebbende, verclaerden dat Edam die plaetse vooralsnu behoorde te volgen ende dat gansch geen ongerijmtheyt daerinne stack dat kleyner steeden alle de Generaliteyts ampten mochten bekleeden als de ghrooter, dewijl sulcx in reguarde van de kleyne steeden van andere provintiën gepractiseert wordt ende daerbeneffens claer blijckt ende bekent is dat bij haer de Generaliteyts plaetsen vooren gementionneert met geen minder eere, reputatie ende dienst van ’t landt becleedt zijn als bij yemandt van de groote steeden, ende als men de reedenen plaetse wilde geeven dat opten dienst van ’t landt voornaemelijck opte bequaemheyt van de personen ende nyet opte grootte van de steeden behoort te werden gelet. Connende oock in geenderhande maniere advoieren ’t gesustineerde van Amsterdam, als nyeuw, ongehoort ende t’eenemael frivool ende tot geen anderen eynde bijgebracht als om in troubel water te visschen, maer wel ter contrariën dat die van Amsterdam tegens alle recht ende reeden opten naeme van haer stadt ende ’t Noorderquartier besaeten de plaetse in ’t College ter Admiraliteyt van Zelandt, welcke plaetse de andere leeden van ’t quartier sowel haere beurten in toequaemen als Amsterdam; dat wij daerom meede geresolveert waeren mette eerste occasie dienthalven naerder instantiën te doen.

Verscheyden leeden verstaende dat men de lijsten van de tourbeurten eens soude opsoecken ende nasien, sijn dezelve geëxhibeert ende daerover meede verscheyden disputen gevallen, sodat in deesen meede geen conclusie genomen heefft connen werden.

195. De heeren van Dordrecht proponeerden weegen den haeren gelast te zijn om alhier voor te draeghen off nyet nodigh weesen soude dat men eens in conferentie quaeme op ’t continueren van de ampten in de Generaliteyts collegiën voor langeren tijdt om deur dit middel de provintiën te onthouden de vordelen die zij deur continuatie van haere gedeputeerden opten Staet sijn hebbende.

Die van Amsterdam verclaerden hierbij meede gelast te zijn om voor te staen datte steeden die ’t begheerde vrij soude worden gelaeten t’haeren costen yemant ter Generaliteyt te committeren die ’t haer geraeden duncken soude omme deur dat middel altijdt in dat College te hebben die den dienst van Staet souden mogen waerneemen, schoon eenige elders gecommitteert mochten sijn.

Doch de Edelen versoeckende datte heeren van Dordrecht haer alvoren wilden verclaeren op haer gesustineerde ten aensien van een permanente plaetse in des Generaliteyts Reeckencaemer, de andere leeden oock nyet op gelast weesende, is goedgevonden deese zaecken te brenghen in beschrijvinge.

196. Geleesen weesende ’t advijs van ’t Hoff opte requesten van Jan Jansz. van Rotterdam versoeckende te mogen trouwen zijn bastert ooms dochter ende eenen Van Aeckeren om te moghen trouwen zijn huysvrouwen nichte offte susters dochter, van innehouden dat deese casus in ’t 11^e articule nyet claer en sijn verbooden ende dat daeromme voor dit mael ten behoeve van de supplianten daerinne soude mogen werden gedispenseert, doch in toecomende in de ordonnantiën claer gestelt dat nyet meer en soude moghen geschieden, is nae deliberatie bij eenige leeden mettet advijs geconformeert, doch andere daerinne eenigh bedencken vindende ende daervan alvooren willende communiceren, is deese zaecke ten zelven fine opgehouden.

197. Is geleesen seeckere requeste van den commissaris Hogenocque gesecondeert met brieven van Zijn Hoogheyt versoeckende sijn ampt te mogen resigneren om verscheyden notabile diensten bij hem den Staet ghedaen die in geen consequentie connen werden getrocken. Ende wierde nae deliberatie bij alle leeden daerinne geconsenteert, uytgeseyt Monnickedam ende ons die sustineerden ’tzelve van consequentie ende tegens een formele resolutie te weesen, behalven dattet vercoopen van ampten voor meerder sommen als de tractamenten connen draeghen altoos geoordeelt is een prejudiciabile zaecke voor den Staedt te weesen, die daeromme geen faveur meriteert maer allenthalven tegengesproocken behoort te worden, sodat in deesen geen conclusie genoomen heefft connen werden.

198. Effter in omvraege gebracht weesende om de verhooginge van de binnenscheepsbieren vast te stellen, verstonden alle de leeden dat sulcx nyet en conde noch behoorde tegensproocken te worden, uytgheseyt die van der Goude die verclaerden daerinne nyet te connen toestaen solanghe opte grieven bij haer geproponeert geen naerder resolutie soude zijn genoomen ende sulcx bij ’t consent van ’t middel voor deesen ende noch tijdelijck in ’t beghin van deese vergaderinge gedenunchieert te hebben, sodat men ’t haer nyet en hadde te wijten soo ’tzelve middel nyet verpacht ende eenige schade voor ’t landt uyt soude comen te redunderen. D’andere leeden was deese denunchiatie wel bekent, maer oordelden genen reedenen te weesen dat Goude alleen dit middel soude omstooten off wijser weesen als al de reste, sodat eyntelijck geconcludeert is datte verpachtinge zijn voortgangh neemen souden. Dan de heeren van der Goude de conclusie nyet connende advoieren, is effenwel daerbij gepersisteert.

199. De heeren Committeerde Raden adviseerden belanghende de Schotse ende Fransse compagniën in ’t leeger dat die geaffecteert zijn op Dordrecht, Delfft ende ’t comptoir van Mirop ende eenige 7, 8 à 9 maenden ten affteren sijn, t’saemen bedraeghende 98.400 £, waervan tenmintsten drye maenden gefurneert sullen moeten werden so men geen swaricheyt in ’t leeger veroorsaecken wil. Verclaerden daerenboven te moeten in promtis hebben 120.000 £ voor de Groote ende Cleyne Visserije ende noch totte fortificatiën van de frontieren ƒ 30.000 £.

Versochten, alsso geen uytstel conden lijden, dat bij provisie een goede somme moght werden genegotieert in minderinge van de negotiatie van meerderen somme bij de vergaderinge te consenteren. Doch de leeden geen last hebbende tot sodanigh versoeck sonder voorghaende consenten van loopende middelen, eenige oock allegerende dat uytte restanten van de pachters ende andere die men met groote sommen sitten laet een goede somme soude connen werden gevonden, is goedgevonden deese zaecke uyt te stellen tot toecomende weecke. Werdende meteenen de Committeerde Raden gelast de ontfangers daertoe te houden datte restanten van de comptoiren nae behooren mogen werden geïnnet.

200. De gecommitteerden van de cruyssers in Zelandt weesende van de compagnie van De Swarten versoeckende betaelinge van haer verdiende premiën ter somme van 45.000 £ over twee genoomen scheepen, is nae deliberatie verstaen dat geen aparte betalinge gedaen maer van de saementlijcke compagniën alsmeede van de directeurs van de Oost- ende Noordzee staet sal werden gevordert van ’t geheele affterstal bij dezelve te pretenderen omme alsdan bij de saementlijcke provintiën de handt daertoe gebooden te worden dat een somme van 200.000 £ off daerontrent bij den ontfanger-generael daertoe magh werden genegotieert ende pro rata aen de respective pretendenten verdeelt.

201. Ter occasie van ’t advijs der heeren Committeerde Raden opte requeste van de pachters van de wijnen van verscheyden voorsittende steeden bij de heeren Committeerde Raden verhaelt weesende dat haer dat middel was verpacht onder expresse conditie dat wie minder als een aem buyten sijn district aen wijn ontbieden ende coopen wilde van de plaetse sijner consumptie een billet soude moeten meedebrenghen inhoudende de quantiteyt ende qualiteyt van den wijn dien hij begheert ende ontbiedt off bij gebreecke den impost ter plaetse van den coop sal moeten betaelen off cautie daervooren stellen. Doch dat naderhandt weeder verstaen was dat dit articule nyet gepractiseert soude werden ende mitsdien de pachters ongelijck aengedaen was ende behoorlijck contentement soude moeten geworden. In deliberatie geleyt zijnde wat in deesen te doen ende off in toecomende het gemelte articule in de ordonnantie weeder te stellen offte daeruyt gelaeten, werde het eerste lidt in bedencken gehouden ende belanghende het tweede goedtgevonden ’tzelve te brengen in volghende pointen van beschrijvinge.

202. De leeden gesommeert zijnde omme haer naerder te openen belanghende de overgenomen propositie van de heeren Committeerde Raden over het beneficiëren van de oude middelen ende de eenparige practijcque van dezelve, waeren ’t meerendeel daertoe volcomentlijcken gelast, doch eenige weynige noch naerder last verwachtende is goedtgevonden dit point te continueren totte naeste weecke.

203. Den vice-admirael Witte Wittersz. is verstaen dat voor sijn courage ende goede diensten mettet neemen van den vice-admirael van de Duynkerckers ende ’t verjaeghen van des viants scheepen uytte zee den lande beweesen ende om andere daerdoor te meer te encourageren, sal werden vereert met een gouden kettingh ende medaille ter somme van duysent guldens.

204. Ende den capiteyn Den Uyl van Amsterdam om gelijcke redenen een somme van vijffhondert guldens.

205. Thonis Pietersz. pachter van de bieren tot Hoorn innegeghaen 1^a augusty 1639 claeghde dat hem de verhoginge van de buyten- ende binnenscheepsbieren bij commissarisen verpacht weesende t’eenemael nyet en is gepresteert ende bij de magistraten van Hoorn hem gelast geen meer als 12 stuyvers te sullen ontfangen; nyettegenstaende sijn contrarie protestatiën daerover aen dezelve ghedaen daerover hij over de 8000 £ aen schaede geleeden soude hebben, behalven dat mettet inhouden van de Oost- ende Noordtsvaerders haer een reyse is verset waerdoor haer noch een tweede merckelijcke schaede is aenghedaen. Versochten daeromme met de ontfangen 12 stuyver pro ton mogen volstaen ende ’t voors. verlies te mogen corten aen haer uytgelooffde pachtpenningen.

Waerop gedelibereert zijnde verclaerden de heeren van Hoorn noyt aen den pachter eenigh interdict gedaen te hebben om de binnenscheepsbieren de verhooginge over te mogen ontfangen als alleenlijck van twee maenden, welcken volgens de pachter die impost oock genooten hadden. Maer belanghende de buytenscheepsbieren, dat expresselijck voor de verpachtinge den ommestanders aengeseyt hebben dat dienthalven nyet en hadden te verwachten omdat geen consent toe gedraeghen was; dat dienvolgens den pachter oock nyets en hadde te pretenderen als alleenlijck den impost van de twee maenden over de binnenscheepsbieren, temin dewijl den pacht merckelijcken somme minder als tevooren bij hem was gepacht ende op deese verhoginge gantsch geen gissinge noch staet ghemaeckt. Ontkenden daerover eenige protestatiën gedaen te sijn off dat den pachter suffisante reedenen hadde om yet te pretenderen, nochte oock de pachters van de nabuurige steeden, dan dewijl die aen advijs van Committeerde Raden gestelt waeren, dat men dit meede derwaertaen soude mogen renvoieren omme teffens op geadviseert te worden. Verscheyden leeden verclaerden dat om de geallegeerde reedenen dit versoeck affgeslaegen behoorde te werden, dan is eyntelijck mettet advijs van Hoorn geconformeert ende de zaecke aen Committeerde Raden om advijs geremitteert.

206. Noch zijn geleesen een goede partije requesten ende nae geleegentheyt inne gedisponeert.

207. Is gedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genomen, die daermeede gehouden sijn voor geresumeert ende gearresteert.

208. De regeerders van Weesel metten servitiemeester claeghden van elff jaeren maer een jaer ontfangen te hebben aen servitiën, invoegen dat men haer genochsaem ten besten geefft ende tot een proye stelt van de soldaten met pericule van de stadt den viant in handen te doen vervallen. Versochten daeromme seer instantelijck dat haer nyet alleen de servicen van ’t jaer 34, 35 ende 36 ter somme van 78.300 £, maer oock de vordere verloopen jaeren moghten werden gefurneert, alsso haer onmogelijck is in ’t verschot langer te connen continueren.

Waerop gedelibereert zijn[de] oordelden alle de leeden reedelijck dat haer eenigh satisfactie behoort te gewerden, maer wilden teffens ’t advijs van Committeerde Raden hebben waeruyt deesen t’affterheyt ontstaet ende mee dat affgedaen moght worden het besogne op ’t stuck van de servicen ingestelt ende dat allenthalven het besogne van de menage moght werden behartight, in welcker voegen oock eyntelijck geconcludeert is.

209. De heeren Committeerde Raden effter reïtererende haere clachten ende groote noot van gelt tot allerhande necessiteyten bij haer voorgedraegen ende schrifftelijcken gestelt, ende versoeckende datte leeden haer tot een merckelijcke negotiatie wilden elargeren, heefft sulcx nyet willen gelucken, maer is verstaen dat alvooren eenige middelen ingewillicht de besognes affgedaen ende voornaemlijcken dat op de saecken van de zee gedecreteert, zal werden voltrocken.

210. Deur den heere Catz meede geproponeert werdende dat in ’t leegher de insolentie van de soldaten langh so meer toeneempt ende het vloecken en sweeren so groff in swangh ghaet dattet nyet aen te hooren is ende buyten twijffel Godes plaegen meer ende meer verwecken sal so daer nyet inne voorsien werde, is nae deliberatie meede goedtgevonden de heeren gedeputeerden tottet examen van ’t placcaet op ’t weeren van deese grove sonden ingestelt te lasten om ’tzelve besogne metten eersten te willen bij der handt neemen ende voltrecken.

211. Uytte petitie van ’t jaer 1639 in omvraege gebracht zijnde de overgebleeven ongeresolveerde pointen: van ’t aenhouden van de 50 compagniën, ’t subsidiëren van de Westindische Compagnie ende van de Collegiën ter Admiraliteyt, is belanghende de twee leste pointen consent gedraeghen ende op het vorder meede mettet advijs van Committeerde Raden geconformeert. Dan belanghende ’t 3^e van ’t aenhouden van de 50 compagniën eenige leeden noch ongelast zijnde, is goedgevonden dat point te resumeren.

212. Is geleesen de rescriptie van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier opte resolutie alhier in faveur van de directeurs van de custscheepen in ’t Noorderquartier genoomen van den 20^en julii lestleeden, van inhoude dat totte ƒ 110.880 £ bij de directeurs geëyscht maer 45.000 £ van de lest genegotieerde penningen in voorraedt hebben ende betaelen connen ende dat deese vergaderinge ordre zal hebben te stellen dat van de reste meede mogen werden voldaen.

Hierop gedelibereert zijnde wierde effter bij de heeren van ’t Suyderquartier misnoegen gethoont over het onbehoorlijck diverteren van de penningen in ons quartier, sustinerende datte uytte 200.000 £ de Admiraliteyten mette directeurs hadden behoort betaelt te worden, neffens den colonel Morgan ende de resterende penningen aen handen van Committeerde Raden alhier gebracht. Daertegens bij ons quartier ’t contrarie werde gesustineert datte resolutie t’eenemael ghevolght was, uytgeseyt ten aensien van de penningen van Morgan die daerbuyten betaelt waren ende buyten ordre verstreckt. Sodat eyntelijck geresolveert is de resolutie eens nae te sien ende is bij provisie vastgestelt datte 18.000 £ aen Morgan verstreckt weeder gerestitueert behooren te worden.

213. De secretarisen van den Hove ghaven te kennen dat maer met 600 £ ’s jaers gesalarieert wierden, minder als de klercken opte comptoiren ende dat nyet wel moghelijck is om de verdieringe van den tijdt ende het diverteren van de emolumenten bij haer voor deesen genooten deur ’t instellen van de collegen van den Hoogen Raedt en het ophouden off verbot van ’t verleenen van provisiën tegens provisionele vonnissen, met so geringen somme haer huysgesinnen langer nae haer staet ende qualiteyt eerlijck op te houden. Versochten daeromme dattet zelve haer jaerlijcx tractament verbeetert ende verhooght moght werden van 6 tot 1200 £ toe. Wierde nae deliberatie bij eenige leeden inclinatie hiertoe gethoont; andere vonden ’tzelve versoeck bedenckelijck en van zeer grooten sequentie dewijl buyten twijffel ’tzelve geconsenteert zijnde datelijcken daerop souden volghen de deurwaerders, de griffiers, de raedtsheeren ende dat nyet alleen van den Provintialen maer oock van den Hooghen Raede, gelijck anno 1624 is gebleecken, sodat daerdeur het landt met een somme van 10.000 £ ’s jaers soude werden beswaert dat in so commerlijcken tijdt daer men alle daeghen mutinatie vreest ende andere onheylen onverdraeghlijck, jae schandaleus ende onverantwoordelijck weesen souden. Te meer dewijl de voors. ampten soseer begheert zijn dat nyet eens connen vacant worden, maer telckens bij resignatiën werden vergheeven, behalven veel andere reedenen meer. Andere leeden meede hierop noch ongelast zijnde, heefft in deesen geen conclusie genomen maer de saecke uytgestelt moeten werden.

214. Is daernae affgeleesen het advijs van de heeren Committeerde Raden opte petitie van den Raedt voor den jaere 1640 ende de pointen daeruyt resulterende aengeteyckent weesende, zijn de leeden versocht haer op alles naerder te verclaeren. Dan verscheyden leeden allegerende de zaecke ende poincten van al te grooten gewichten te zijn omme in dier voegen overloopen te connen werden ende dat sij op d’een ende d’ander verscheyde consideratiën hadden die sij so cort nyet en costen openen ende dat daeromme nae ouder gewoonte de voors. petitie point voor point tot een reedelijck getal in omvraeghe gebracht ende alsdan nae gelegentheyt inne geconcludeert behoorde te werden, is goedtgevonden dattet zelve in dier voeghen zal werden bij der handt genomen.

215. Belanghende het aenhouden van de 50 compagniën bij petitie voor ’t jaer 1639 geëyscht daervan de lasten alreede gedraegen zijn, eenige leeden noch effenwel contrarie gelast zijnde ende sustinerende bij resolutie van den jaere 1637 in februario genomen dezelve alreede affgeschafft te zijn, doch ’t meerendeel sustinerende dat nyet wel leedigh gestaen conden werden omdat de vruchten daervan getrocken zijn, is eyntelijck goedtgevonden den raedtpensionaris te authoriseren om de resolutie dienthalven eens inne te stellen om daernae geresumeert te werden.

216. De heeren De Backer ende Westerbaen rapport doende van de visitatie van ’t schip van Lydekercke nae Maroco gedestineert te ghaen, verclaeren ’tzelve schip van onderen tot boven deurgaens mette cherchers ende commiesen aldaer besichticht, doch daerinne geen contrebande waeren bevonden te hebben, maer nyet anders als scheepsbehoefften van waeter ende vivres ende noodighe ammunitie. Doch dewijl hetzelve schip noch nyet wel gereedt is ende noch wacht nae soldaten ende een goede partije van zijn eighen volck ende sodanige waeren nyet gewoon zijn daerinne gescheept te worden dan op ’t alderleste, dat daertegens wel behoorlijcke sorge dient gedraegen te worden, waertoe de cherchers verclaerden bij ’t College ter Admiraliteyt van Amsterdam precyse gelast te zijn ende goede wacht te sullen houden. Is nae deliberatie dit rapport aengenaem verclaert ende zijn de heeren gecommitteerden voor haere moeyten bedanckt.

217. Is geleesen een missive van den grave Philips Theodor van Culenburch rescriberende over ’t casus bij Amsterdam gemoveert ende overgeclaeght dat nyet geresolveert is tegens de ordre van deese provintie eenige proclamatiën van minderjaerige personen veelmin solemnisatiën derzelven tegens danck van vrunden ende vooghden toe te staen ende dat de regeringe haer op deese zijne verclaeringe mogen verlaeten. Ende is de heeren van Ansterdam hiervan copye toegestaen omme ’tzelve haer principalen te moghen bekent maecken.

218. Zijn geresumeert ende effter geleesen de resolutiën op ’t rapport van de gedeputeerden over de zeezacken genomen den 28^en junii, 5^en ende 6^en julii lestleeden, daeruyt in naerder omvraeghe zijn gebracht de poincten waervan de leeden aengenomen hadden te refereren, te weeten off men om de cruyssers weeder in zee te brenghen nyet en soude mogen toestaen volgens de overghesonden concepten over de provintiën gepractiseert te worden eenen impost opte goude ende zijde laeckenen, opte suykeren ende syropen ende opte booter buytensduyns, beneffens het cleynzeegel alreede in train weesende, ende daerop bij den ontfanger-generael tot contentement van dezelve cruyssers voor haer affterstallen doen negotiëren een somme van 200.000 £ offte soveel min off meer als de affterstallen mogen bedraeghen; ten 2^en off men nyet om de 58 convoiers in zee te helpen ende ghaende te houden soude connen consenteren in ’t verhoogen van eenige speciën van de convoien volgens de overgeleeverde lijste van de generaels van de convoien ende licenten ende aldan het middel doen verpachten ende het cort ’tgunt dan noch soude mogen bevonden worden deur de ontfangers van de convoien doen negotiëren; ten 3^en off totte custscheepen nyet over alle provintiën in train soude connen werden gebracht het last- ende veylghelt soals ’t ingewillicht is offte noch gemodereert soude connen worden.

Hierop gedelibereert weesende ende verstaen sijnde dat alsnoch volgens dezelve resolutiën ter Generaliteyt nyet en was ingebracht om dezelve te disponeren dat de lasten ter see op deese provintie ende Zelandt moghten werden gerepartieert ende dat daertegens gelijcke lasten van militie te lande opte andere provintiën moghten werden overgeset; dat meede de consideratiën van Zijn Hoogheyt daerop noch nyet en waeren verstaen; dat van gelijcken de concepten op ’t schaffen voor de oorloghscheepen bij wie ende tegens wat somme pro cop te doen bij de lieutenant-admirael ende directeurs overgeleevert, de respective Admiraliteyten door ordre van de Generaliteyt noch nyet en waeren behandight, veelmin derzelver advijs op ghehoort wat ordre offte voet best diende gevolght ende wat somme yeder College van doen soude mogen hebben om deese schaffinghe te connen doen ende staende te houden, is verstaen dat alles sulcx behoort voor te ghaen ende noch geschieden zal. Werdende de gedeputeerden ter Generaliteyt gelast omme alle ’tzelve vanweegen die taffel te procureren.

Dan belanghende de poincten in omvraegen verclaerden die van Amsterdam noch ongelast te zijn, maer die op mergen te verwachten; d’andere leeden conden belanghende de Zeeusse cruyssers verstaen totte negotiatie van 200.000 £ te fonderen op ’t Generaliteyts cleynzeegel ende booter buytensduyns; dan opten persoon door wien de negotiatie te doen off deur Doubleth off yeder provintie apart noch nyet wel eens zijnde, is goedgevonden dat point op mergen eens te resumeren.

219. Op ’t tweede point van ’t verhoogen van eenige posten in de convoien verscheyden leeden oock merckelijcke grieven vindende omdat bij haer principalen daerop nyet precyse waeren gelast, die oock alvooren de lijste souden moeten sien, dat een werck van langen train ende ghroot bestel is; die van Amsterdam meede specialijcken gelast zijnde omme alsnoch de verpachtinge te excuseren ende meest alle meede nyet gelast zijnde omme deur de ontfangers van de convoien het cort dat groff ende groot weesen zal te doen negotiëren, temin dewijl tot noch toe uytte Collegiën nyet bericht sijn wat somme yeder van doen hebben zal. Is eyntelijck verstaen dewijl de generaels van de convoien uyt last van de Generaliteyt lange voor deesen tot ghroote costen van ’t landt deese lijste hebben ingestelt ende daerbij geadviseert wat posten ende met wat somme nae proportie souden mogen werden verhooght; welcke saecke over eenige jaeren al in beschrijvinge geweest ende bij de provintiën geürgeert was doch sonder effect; dat dezelve lijste eens opgesocht ende ter vergaderinge naerder geëxamineert sal worden; dat oock de raeden ter Admiraliteyt respective sullen versocht worden weegen de Generaliteyt aen dezelve te rescriberen hoe groot yeders cort is dat van elders gesuppleert sal moeten werden; werdende teffens de heeren van Amsterdam vermaent de gemeene saecke ten besten haer principalen tottet verpachten van de convoien ende licenten opten voet ende limitatie bij de leeden verhaelt naerder te willen disponeren, ende het vorder hierentusschen in bedencken gehouden.

220. Op ’t 3^e point van ’t last- ende veylgelt voor de custscheepen waeren de opiniën divers, eenige sustinerende dat die van Zelandt bij de provintiën daertoe meede behoorden te werden gedisponeert, andere dat tot sulcx noch apparentie noch hoope was, maer dat men dencken moste om een provintiaal middel daertoe uyt te wercken met Vrieslandt ende Groningen ende soo ’t concept te hoogh is, dat men hetzelve noch eenighsints soude mogen modereren. Andere weeder meenden dat over Hollandt alleen ditzelve middel nyet practicabel was sonder diversie; dat meede die van Vrieslandt in sulcken cas daer nyet toe gebracht souden connen werden, sodat geen andere conclusie genoomen heefft connen werden als dat ten aensien van de heeren van Zeelandt naerder debvoiren dienden gedaen.

221. Die van der Goude effter denunchierende weegen haer principalen gelast te zijn de verhooginge van de scheepsbieren nyet toe te staen noch te verpachten, wierde bij verscheyden leeden deese opiniatriteyt zeer geëxagiteert ende nyet ten besten opgenomen, dreygende oock in den haeren den opheve van ’tselve nyet te sullen toestaen, daerdoor nyet alleen ’t middel verlooren sal worden dat met sooveel moeyten is verkreegen, maer teffens het gemeene landt geëngageert in de schade deur de doleantiën van de pachters te causeren, waervan die van der Goude alleen oorsaecke souden sijn. Doch persisterende is verstaen dat de heeren van der Goude met Committeerde Raden hierover in naerder conferentie sullen comen op hoope datte remediën aldaer sullen connen werden gevonden ende dat onder beneficie van sulcx de verpachtinge zijn voortgang neemen zal.

222. Op ’t verzoek van Michiel Jacobsz. Bos cum sociis gehoort weesende ’t advijs van de heeren Committeerde Raden, is verstaen datten impost van ’t ghemael ende van de bieren tot Rotterdam mette zes dorpen daeronder geleegen bij combinatie teffens zal worden verpacht, alles in conformité van ’tzelve advijs.

223. Noch zijn voorgeweest eenige particuliere requesten daerinne nae geleegentheyt is gedisponeert.

224. Is geleesen zeecker request van de gemeene lijnslaeghers van Hollandt ende Westvrieslandt te kennen geevende de wichticheyt van dezelve neeringe, hoeveel duysenden daeraen dependeren, wat meenichte van mensschen daeraen de cost winnen, wat groot vordel hetzelve doet totte gemeene contributiën, van een schippondt ter waerde van 44 gulden tenmintsten 22 £ in ’t landt connende te blijven so aen convoien ende licenten, waeghelt, arbeytsloon ende anders, invoegen dat een stijl van den Oosterschen handel is, die nochtans jegenwoordigh deur ’t verbot van den uytvoer t’eenemael in Enghelant, Hamburch, Gluckstadt, Dantsick ende Moscoviën t’eenemael gediverteert werdt, in sulcker voeghen dat alleen uyt Moscoviën twee scheepen met touwen in Spagnen sijn gebracht ende noch onlanghs van Hamburch tot Lisbona 800 schippont touw, teffens van Engelandt ende andere plaetsen à l’advenant, waerdeur den viant ten overvloede van alles werdt geryfft. Versochten daromme datten vrijen uytvoer toegestaen ende ’t verbot mocht worden affgedaen; temeer dewijl den uytvoer van pick, teer, cabelgaern, jae van den hennip zelff waeruyt dezelve gemaeckt worden nyet en is verboden.

Hierop gedelibereert zijnde, sustineerden de Edelen dit versoeck zeer bedenckelijcken te sijn deurdien met dezelve reedenen den vrijen uytvoer van salpeeter, cruyt, loot, geschut ende van alle contrebande waeren soude connen werden geürgeert ende alsso den viant met volle slippen toeghevoert, daermeede hij ons van d’ander candt soude connen ruïneren, dat geenssints geraeden is. Meenden daeromme alvoren in deesen te treeden dat dit geheele stuck naerder behoorde te werden geëxamineert. Die van Haerlem meenden men behoorde de saecke te laeten bij den ouden voet ende practijcque, dat is, die eenigh touw-werck uytsenden wil, dat hij daertoe consent versoecke opdat de reedenen gehoort daerinne naerder soude moghen werden gedisponeert. Die van Amsterdam en verscheyden leeden conden om de geallegeerde reedenen het versoeck toestaen, doch alsso de heeren van Alckmaer, Enckhuysen ende noch eenige andere leeden van de reedenen pro et contra wilden rapporteren ende naerder haer op doen lasten, is de zaecke ten zelven eynde uytgestelt.

225. De saecke van den ontfanger Hoeffijser effter voorgebracht weesende, verclaerden de Edelen geen ander uytcompste te sien als datte heeren van Amsterdam versocht souden mogen werden de raden ter Admiraliteyt tottet teyckenen van de obligatiën van de Brandenburchse penningen te persuaderen ende haer selven borghe te stellen voor de capitalen ende interesten, mits dat weegen deesen Staet weeder geguarandeert ende haer de handt gebooden zal worden totte executie van de Brandenburchse domeynen. Dan de andere leeden sustinerende dattet College geen reedenen hadden de teykeninge te weygeren haer bij de Staten te laste geleyt ende dewijl eenige van den Raedt alhier sijn, dat men dezelve daerover eens naerder soude mogen spreecken, is de saecke ten zelven eynde uytgestelt tot merghen.

226. De leeden naerder gesommeert zijnde haer te openen opte negotiatie van 200.000 £ voor de Zeeusse cruyssers bij den ontfanger-generael te doen, sustineerden veele datte middelen hiertoe voorgeslaegen alvoren ingewillicht mosten werden, sodat eyntelijck goedtgevonden is dezelve in naerder omvraege te brengen.

227. Het stellen van een collecteur uyttet plattelandt in de steeden bij die van Dordrecht instantelijck geürgeert werdende ende die van Gorchem alleen daerinne difficijl zijnde uyt consideratie dat die van Dordrecht bij dit middel in haer stadt conniverende haer alle de neeringe souden connen onttrecken, is goedtgevonden deese saecke uyt te stellen totdat op ’t beneficiëren van de oude middelen volgens voorslagh van Committeerde Raden naerder zal zijn geresolveert.

228. Is bij de leeden, gebesogneert hebbende over het instellen van een concept om een impost te heffen opte karren, wagens, kalessen ende carossen, rapport gedaen ende een concept overgeleevert bij ’twelcke ijder karre met 10 stuyvers, ijder open waegen met 1 £, toewaegen met 1-10-0, op de kalesse met 3 £ ende een carosse met 6 £ in ’t jaer wierde beswaert. Ende is nae deliberatie verstaen dat de leeden hiervan copye zal werden gegeeven om weegen haer principalen naerder op gelast te comen.

229. De heeren Committeerde Raden effter serieuse instantiën doende om prompt gelt totte necessiteyten bij haer gedemonstreert, meenden de Edelen dat opte innewilligen consenten nootsaeckelijcken een goede somme most werden negotieert; Haerlem ende eenige andere meenden datte leeden voor corte daegen een keer naer huys souden neemen om last op eenige consenten te becomen ende alsdan op een negotiatie te dencken; andere meenden dat men behoorde te scheyden ende op ’t negotiëren naerder last inneschrijven; andere conden tot een reedelijcke negotiatie verstaen wachtende nae de beghrootinge; andere conden tot geen scheyden verstaen solange geen middelen geconsenteert ende in een goede negotiatie bewillicht souden sijn. Om welcke dispariteyt van advijsen in deesen geen conclusie genomen heefft connen worden.

230. Die van Leyden versoeckende interpretatie van de ordonnantie van ’t gemael, off de coeckebackers meede den eedt de backers in ’t generael te laste geleyt, subject sijn off nyet, ende dat interim gesurcheert moghten werden de proceduren bij zeeckeren pachter in haer stadt tegens zeeckere coeckebacker voorgenomen, is nae deliberatie verstaen dat Committeerde Raden partijen sullen hooren, de ordonnantie naerder examineren ende van alles rapport doen, werdende hierentusschen meede de proceduren gesurcheert.

231. Op ’t gemoveerde bij eenige raeden uyttet College van Amsterdam op wat ordre voortaen de custscheepen uyt der zee invallende te calffaten, schoon te maecken ende te revictualiëren ende dezelve weeder in zee te helpen ende bij wie sulcx te doen, is nae deliberatie verstaen dat volgens de vorige resolutie de Hollandse raeden in de respective Collegiën die sorghe werdt aenbevoolen ende dat haer daertoe noodige penningen sullen werden verschafft. Oock de scheepen voortaen sullen invallen in de respective quartieren ende dat dienthalven bij de Collegiën een eenparige voet sal werden geobserveert.

232. Uytte Generaliteyt wierde genotificeert dat den resident Boswel uyt Engelant weeder overgecomen was met volcomen macht om aff te mogen maecken de questiën tusschen de Engelssen ende die van de Oostindische Compagnie uytstaende beroerende de executiën van Amboina, ende dat daeromme de bewinthebberen van de Oostindische Compagnie bij haer alreede waeren ontbooden.

233. Is meede gerefereert dat den generael van de Vlaemse eylanden van Brasijl overgesonden met naemen Congo d’Andrada van meeninge weesende om vrij nae Spagnen over te ghaen, deur ordre van de heeren Staeten-Generael opte Voorpoorte in bewaeringe is gebracht.

234. Die van den Rade van State bij missive van den 25^en julii versoekende furnissement van de quote deeser provintie in de somme van ƒ 150.000 £ totte reparatie van de forten opten Rhijn ende in 50.000 £ tot verdiepinge van de Rhijn- ende IJselstroom bij haer geëyscht, is verstaen die saecke uytgestelt te moeten worden totdat consenten gedraegen souden zijn.

235. De raeden uytte College ter Admiraliteyt van Amsterdam gecommitteert gesommeert zijnde off nyet eenige voorslaegen conden bedencken waerdeur sij bewillight souden connen werden om de obligatiën van de Brandenburghse penningen te teyckenen, verclaerden geene te weeten ende daertoe ook ongelast te zijn, maer wel gereedt te weesen om de voorslaegen die aen haer gedaen moghten werden te hooren ende daervan aen den haeren te refereren. Sodat die zaecke effter in omvraege gebracht zijnde geen voorslaegen die van Amsterdam aengenaem hebben connen werden gedaen, alsso ghaerne gesien hadden dat deesen Staet haer verbonden hadde om vast te staen voor de betalinge van de interesten ende capitael, was ’t noot, daer de leeden nyet aen wilden. Doch protesteerden de heeren van Amsterdam daertegens nyet te sullen gedooghen dat haere burghers ende ’t comptoir geruïneert werden om een publijcquen schult, maer zelffs uytte ordinaire ende extraordinaire middelen van ’t landt d’zelve te sullen onderstutten, sodat vooralsnoch geen conclusie inne genoomen heefft connen worden.

236. Op ’t geproponeerde van de raeden ter Admiraliteyt tot Amsterdam belanghende ’t invallen van de custscheepen met haere veroverde prijsen, waer ’tzelve behoorde te geschieden, is verstaen dat de scheepen behooren inne te vallen ter plaetse daer se uytgevaeren sijn ende dat sulcx de capiteynen Den Uyl ende Sluys zal worden aengeschreeven. Maer belanghende de prinssen noch eenige contrarie consideratiën weesende, is dienthalven de conclusie opgehouden tot naernoen.

237. Vanweeghen de heeren Committeerde Raden effter instantiën gedaen werdende om prompt gelt, persisteerden de leeden bij vorige difficulteyten, de meeste urgerende dat voor te comen tot eenige negotiatie eenighe loopende middelen mosten sijn ingewillicht ende omme daertoe te geraecken dat uyt yder lidt eenige nae huys moghten ghaen omme haer opte ingestelde concepten naerder te doen lasten ende daerop tegens woensdagh toecomende gesaementlijcken weeder te keeren. Ende datte blijvende leeden hierentusschen naerder souden mogen besogneren op ’t last- ende veylgelt om ’tzelve tot een provintiael middel te modereren, alsmeede om naerder te resumeren de lijste van de convoien ende licenten ende wat verhooginge dienthalven soude mogen werden gedaen. Dan de leeden van ons quartier meest inclinerende tot absoluyt scheyden, omdat alreede bij de zeeven weeken bijeen geweest waeren ende als ’t nyet anders weesen conde, dat men liever een reedelijcke negotiatie soude mogen toestaen op hoope datte leeden tegens de aenstaende vergaderinge die voor de deure is, bequaemer sullen sijn om van de consenten te spreecken, is om deese variëteyt van opiniën vooralsnoch geen conclusie genomen connen werden.

238. De Staten-Generael recommanderende bij brieven het consent in ’t subsidie voor die van de Westindische Compagnie, is verstaen dat de heeren Committeerde Raden versocht werden alvooren te adviseren wat somme bij Hollandt ende andere provintiën op vorige subsidiën betaelt magh zijn ende ter Generaliteyt bij alle moghelijcke middelen te arbeyden datte oude restanten van de provintiën doch eyntelijcken gefurneert ende opgebracht mogen worden eer te comen tot nyeuwe belastingen.

239. Is geleesen een missive van den heer van Brederode van den 24^en deeses, weesende een responsive opten brieff aen hem geschreeven belanghende de affscheydinge van de kercken van Vianen van de classe van Gorchem ende van dezelve te maecken een halff classe apart buyten kennisse van de regeringe tegens alle goede ordre van politie ende kercken, van inhoude dat de kercken van Vianen met consent van sijn oom Walraven van Brederode onder ’t voors. classe van Gorchem gecombineert waeren tot weederseggen toe. Ende alsso hij ’tzelve nyet langer geraeden vindt, dat daerom ten dienste van de kercken daervan een halff classe apart gemaeckt heefft sonder dienthalven gehouden te weesen aen yemandt als aen Godt ende sijne consciëntie reeden ende reeckenschap te gheeven. Is meede geleesen een missive van den drost van Vianen excuserende het confirmeren van Abraham Velthusius opte last van zijn heer.

Hierop gedelibereert sijnde wierde bij de leeden genoteert dat bij deese brieven genochsaem de souverainiteyt van Vianen als vastgestelt wordt ende dat daeromme de heeren van ’t Hoff ende van de Reeckeninge sullen werden versocht de vergaderinge te subministreren sodanige stucken ende munimenten als voor deesen tegens de pretense souverainiteyt van de heeren van Vianen weegens deese provintie sijn bijgebracht ende met recht gesustineert geweest, omme dezelve behandight te worden in handen van de heeren van Haerlem, Delfft, Leyden, Alckmaer, Rotterdam ende Medenblick die gecommitteert zijn omme de missive voors. met de voors. stucken naerder te examineren ende te dienen van rapport ende hunnen advijsen.

240. De vrouwen van de gevangenen effter instantiën doende opten wissel van de gevanghenen te water ende den schout van Rosendal doende naerderen voorslagh dat men van deese zijde soude mogen bedinghen dat oock alle gevangenen buyten Europa onder deese wissel souden werden beghreepen ende ’tzelve bij de Spaenssen vastgestelt ende naeder last op becomen die sij nyet en hebben, omme alsso haer te stellen in ’t ongelijck dat men nae heur wacht terwijl sij nae Spagnen schrijven.

Is nae deliberatie goedtgevonden op dit voorslagh alvooren te verstaen het advijs van Zijn Hoogheyt ende dat hierentussen sullen werden geprocureert de lijste van ’t getal der gevanghenen aen weederzijden sittende omme ’tzelve gehoort ende gesien alsdan nae geleegentheyt inne gedisponeert te worden.

241. Wierde vanweegen het Hoff Provintiael voorghedraegen dat Haer E. mettet kleyne tractament van 1500 £ ’s jaers in deesen costelijcken tijdt ende plaetse, daer men de helffte aen huyshuur verwonen moet, nyet en connen behelpen ende mitsdien temet gesuspecteert worden uyt behoeffticheyt anders te ghaen als wel behoort, daertoe oock deur den noot uyt swackheyt eenige souden mogen werden verleydt ende mitsdien so importanten ende honorabilen ampt met geen volcomen reputatie connen bekleeden. Dat daeromme meenden dat allenthalven de reedenen daertoe dienden dat men haer tractament merckelijcken soude verhoogen offte tenmintsten daerenboven vrije huyshuur behoorde toe te staen, temeer dewijl meerder besogneren als haer instructie meedebrenght ende met dubbele Collegiën in de saecken arbeyden omme de ingeseetenen te doen hebben meerder expeditie.

Hierop gedelibereert zijnde conden de Edelen haer yeder 500 £ meer toestaen; die van Schoonhoven allegeerden dat boven de 1500 £ noch jaerlijcx wel 500 £ aen rapportgelden ende anders connen verdienen, maeckende 2000 £ ’s jaers; dat sulcx genoch is ende daermeede tevreeden behooren te weesen, te meer dewijl in plaetse van te halff neegen uuren te compareren als vanoudts, nu te halff thienen pas boven zijn, daerdeur de rolle sulcx is verafftert dat dezelve 9 maenden ten affteren is. Meenden dat aengemaent behooren te worden omme meerder debvoiren te doen. Wij allegeerden meede dat anno 1611 100 £, anno 1624 200 £ verhooginge genoten hebbende, in deesen schaerssen tijdt daer men qualijck weet hoe de soldaten buyten mutinatie gehouden wel behoorden contentement te neemen; te meer dewijl de saecke van sulcken gevolghe weesen soude dat alle de raedtsheeren van beyde Collegiën alsmeede de subalterne ampten van beyden teffens souden moeten werden verhooght ende daerdeur het landt in geen minder somme als 20.000 £ ’s jaers soude werden beswaert, daer wij nyet toe gelast waeren, maer wel om het groot krijten van veele duysenden wat te stillen, dat men de politycque ende militaire ampten met eenen impost noch behoorde te beswaeren om daerdeur het landt eenighsints meerder te verlichten. Andere leeden daervan willende refereren, is de zaecke ten zelven eynde uytgestelt totte naeste vergaderinge.

242. Op ’t geproponeerde weegen den orateur Haga om zijn neeff Henrico Cops secretaris te maecken van de ambassade aen de Ottomanissche Porta, tot welcken eynde daer gelaeten is totdat een orateur de novo sal sijn gesonden ende ten zelven eynde hem toe te voegen een behoorlijck tractament, alsmeede om hemzelven een supernumeraire plaetse in ’t College van den Rade van State te laten tot recompense van zijn langdurige diensten, waeren de leeden noch nyet alle gereedt, sodat de zaecke uytgestelt is tot de naeste vergaderinge.

243. Belanghende de reductie van de interesten gesproten uyt capitale leeninge ende den 200^en penning die onlosbaer sijn eenigh bedencken gevallen weesende off die interesten nyet en behooren exempt te weesen, worde verstaen dat deur de heeren Committeerde Raden ende eenige leeden naerder deese zaecke sal werden geëxamineert ende daervan rapport gedaen, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Delfft, Amsterdam ende Alckmaer.

244. De saecke van Hoeffijser effter geresumeert weessende is verstaen dat deur eenige gecommitteerde op mergen ter Generaliteyt instantiën sullen worden gedaen om dezelve te disponeren dat de executie van de Brandenburchse penningen die van Hollandt magh werden gedefereert omme dezelve op haere naeme te bevorderen so den dienst van ’t landt vereysschen zal, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Haerlem ende Enckhuysen.

245. De prinsse van den capiteyn Den Uyl is verstaen dat getransporteert sal worden mettet schip ter plaetse daer ’tzelve schip gerepartieert is, ende dat vanweegen deese vergaderinge dienthalven brieven aen den voors. capiteyn sullen werden gedepescheert, onvermindert nochtans de gerechticheyt van een ijder die daerop heefft te pretenderen.

246. Effter geresumeert weesende wat somme de heeren Committeerde Raeden voor ’t scheyden bij negotiatie in handen sal werden gestelt, persisteerden de leeden bij vorige advijsen, sodat eyntelijck geconcludeert is datte vergaderinge bijeen blijvende de leeden tegens de naeste weecke haer opte concepten van ’t schuyt- ende waghengelt naerder sullen doen lasten ende dat interim op mergen een voorslagh sal worden ghedaen wat somme de voors. middelen geconsenteert zijnde behoort te werden genegotieert omme dienthalven oock naerder gelast te comen.

247. In deliberatie geleyt sijnde off de leeden alsnu souden connen consenteren in de drye middelen bij den Raedt van State voorgeslaeghen tot onderhoudt van de Zeeusse cruyssers, te weeten den impost op goude ende zijde laeckenen, op suyckeren ende syropen ende den boter buytensduyns, verclaerden de heeren van Haerlem ende Amsterdam noch daerop geen last becomen te hebben; Alckmaer ende eenige andere wilden de concepten noch wat beschaefft hebben, sodat goedtgevonden is dit point op te houden totdat de leeden haer last souden hebben becomen.

248. Meede in omvraege gebracht zijnde wat uytcompste te vinden op ’t last- ende veylgelt van de scheepen bij deese provintie bewillight ende bij den heeren van Zeelandt tot noch toe met frivoile pretexten gedisputeert, wierde verstaen dat mette eerste geleegentheyt Sijn Hoogheydt sal werden versocht omme de heeren van Zeelandt, is ’t doenlijcken, mett alle mogelijcke middelen daertoe te disponeren dat mette resolutie van deese vergaderinge magh werden geconformeert.

249. Op het 12^e point omme te consenteren in ’t middel van ’t haertsteedeghelt ten dienste van de aengenomen waertgelders, alsso veele leeden verclaeren de penningen daertoe nyet langer te connen verschieten, waeren meest alle leeden daertoe noch ongelast. Eenige meede sustinerende dat vorige restanten van ’t leste consent noch alvooren behooren geïnnet te werden, is meede in deesen geen andere resolutie genomen connen werden als datte difficulterende leeden versocht werden haer naerder te willen doen lasten.

250. Is uytte Generaliteyt gerapporteert dat de provintiën nyet geraeden vinden de executie van de Brandenburchse domeynen tot becominge van de penningen bij Hoefijser gelicht aen deese provintie te defereren, maer den Raedt van State daerop gehoort zijnde verclaeren bij de gedaene deputatie van personen ten zelven eynde gecommitteert, te persisteren, met versoeck dat deese provintie gelieve te furneren haer quote tottet repareren van de fortificatiën der frontieren al langer geconsenteert, opdat alsdan meede deur dezelve gedeputeerden deese executie haer aenbevolen magh werden voltrocken.

Hierop gedelibereert zijnde, is goedtgevonden dewijl men nyet verder comen can, de zaecke hierbij te laeten ende daertoe de handt te bieden dat bij de heeren Committeerde Raden de versochte penningen de voors. gedeputeerden in handen mogen werden gestelt opdatte executie sonder eenigh vertoeff om wat saecken oock dattet soude mogen zijn, sijn voortgangh neemen magh sonder dat eenige te becomen penningen tot andere necessiteyten sullen mogen werden gediverteert. Werdende hierentussen de crediteuren versocht voor noch een cleynen tijdt te willen patiënteren ende den voors. ontfanger Hoeffijser te laeten ongemolesteert. Dan de heeren van Amsterdam geen contentement neemende met deese resolutie, versochten dat haer voorghaende protestatie daerbij ende neffens moghte werden aengeteyckent, daerbij de zaecke sonder eenige veranderinge gelaeten is.

251. Den heere pensionaris Cats uytten naeme van de heeren Committeerde Raden effter proponerende de nootwendicheyt van de penningen bij derzelver leste petitie geëyscht ende hoe datte zelve met geen minder somme conden werden gepaeyt sonder het landt evidente periculen te exponeren ende conden daeromme geen voorslagh doen van eenige minder somme; mochten effenwel lijden datte heeren Staten zelve daerinne disponeerden nae haer welgevallen, mits haer teffens aenwijsende wat schulden bij haer betaelt offte alsnoch onbetaelt souden werden gelaeten omme buyten reproche ende opspraecke te mogen blijven, so daerover eenige swaricheyt moghte ontstaen, mits dat van de penningen van ’t Noorderquartier oock nae behooren mochten werden verseeckert.

Is in deliberatie geleyt wat in deesen te doen soude staen ende meenden de Edelen dat men op hoope van de consenten de aenstaende vergaderinge te draeghen, soude mogen toestaen een negotiatie van 1½ millioen. Dan verscheyden leeden tot so grooten somme ongelast zijnde om de reductie geen crack te gheeven, andere weeder sonder voorgaende consent van loopende middelen gelast weesende omme alle negotiatiën tegen te spreecken, veele oock van ons quartier geresolveert zijnde omme te scheyden, dat bij andere weeder geseyt wierde onmogelijck te sijn solanghe de heeren Committeerde Raden geen penningen souden zijn aengeweesen.

Is nae lange disputen ende contestatiën eyntelijck geresolveert datte vergaderinge noch gecontinueert werdt de naeste weecke, doch dat uyt alle de leeden eenige nae huys sullen ghaen om haer principalen te disponeren tottet consent in ’t middel van ’t schoorsteengelt, schuytgelt ende waegengelt volgens de concepten daervan de leeden behandicht ende teffens meede tot een negotiatie van 1½ millioen, mits dat die van ’t Noorderquartier belangende de genegotieerde penningen oock sodanige last sullen inbrengen dat men daer staet op zal connen maecken; dat alle dezelve leeden tegens donderdagh ’s mergens hierop weeder bijeen sullen comen, sullende de vergaderinge solange stille staen, omme alsdan deese voors. saecken sonder eenige vordere aff te handelen ende ten dienste van de lande te besluyten staende de voors. weecke is ’t doenlijcken, sonder de leeden langer bijeen te houden, daerop eenyeder sijn affscheyt heefft genomen.

Finis

Den 29^en julii sondaeghs naernoen te 8 uuren mette waegen gecoomen weesende opte Oostwouderwegh in ’t crom bij de Oostwouder molen, is de paerden een schrick aengecomen van een omgekeerde schuyt aen d’ander candt van de wal legghende, waerom tersijden affspringhende, is ter cause van dien de waegen omgesmeeten ende hebbe ick mijn arm uyttet schouderlidt gevallen; ’twelck hoewel denzelven avondt weer geset wierde, mij effenwel langhe daernae aengehangen ende gequelt heefft.

Dit pro memorie.